Innlent | mbl | 13.3.2009 | 11:21

Sameiningarkostir skoðaðir út frá landsvæðum

Kristján Möller mbl.is

Kristján Möller, samgönguráðherra, viðraði þá hugmynd í ávarpi sínu á landsþingi Sambands sveitarfélaga í morgun að í stað þess að reynt verði að ná fram sameiningu sveitarfélaga með hækkun lágmarksíbúafjölda verði farin sú leið að skoða hvert landsvæði fyrir sig og meta þá sameiningarkosti sem þar koma til greina.

„Það er skoðun mín, að ef ætlunin er að efla sveitarstjórnarstigið með auknum verkefnum og breytingum á tekjustofnum verður ekki hjá því komist að huga að stærð sveitarfélaganna. Núverandi sveitarstjórnarskipan er alvarleg hindrun fyrir því að við getum náð markmiðum um að efla sveitarstjórnarstigið, sem við erum öll sammála um og þið sveitarstjórnarmenn hafið margsinnis ályktað um," sagði Kristján í ávarpi sínu í morgun.

Starfshópur skipaður og ekki horft á ákveðið lágmark íbúa

Sagði hann að til þessa verkefnis yrði settur starfshópur skipaður fulltrúum sambandsins og ríkis sem auk sérfræðinga myndi þannig skoða hvern landshluta fyrir sig, setja fram tillögur um raunhæfa sameiningarkosti sem ná markmiði um heildstætt atvinnu- og þjónustusvæði, og eru jafnframt liður í að styrkja og efla sveitarstjórnarstigið. Jafnframt yrði metið hvort og þá hvaða aðrar aðgerðir þyrftu að eiga sér stað sem stuðlað gætu enn frekar að samþættingu og eflingu viðkomandi byggðarlags, svo sem á sviði samgangna, fjarskipta eða í byggðalegu tilliti.

Íbúafjöldinn sem slíkur verður þá í öðru sæti eða með öðrum orðum við hengjum okkur ekki í þúsund eða 500 íbúa lágmark heldur horfum til áðurnefndra atriða fyrst og fremst.

„Þegar tillögur liggja fyrir myndi ég leggja málið fyrir Alþingi til frekari afgreiðslu. Þar koma til greina tvær leiðir. Annars vegar að leggja fram tillögu til þingsályktunar sem byggð verður á tillögum starfshópsins. Með samþykkt hennar yrði samgönguráðuneytinu falið að leggja fram frumvarp um ákveðnar sameiningar eða stækkanir sveitarfélaga og næsta þing myndi síðan fjalla um frumvarpið sjálft. Við meðferð Alþingis yrði síðan leitað álits sveitarfélaga."

Hin leiðin væri sú að leggja strax fram frumvarp um sameiningartillögur og að afgreiðsla þess á Alþingi yrði tekin í einu skrefi. Þar með væri settur fram vilji stjórnvalda um eins konar sameiningaráætlun með tímasetningu og fjárhagsáætlun, að sögn Kristjáns.

„Báðar snúast þessar hugmyndir um það að hið æðsta lýðræðislega kjörna vald ákveði hvernig háttað yrði stækkun og eflingu sveitarfélaga landsins, sem ég sé fyrir mér að geti gerst frá og með almennum sveitarstjórnarkosningum árið 2014.

Þessi leið til sameiningar hefur verið farin m.a. á Norðurlöndum, nú síðast í Grænlandi þar sem sveitarfélögum er fækkað úr 18 í 4."

Lýsir yfir áhyggjum af því hve fáar konur eru í sveitarstjórnum

Kristján kom inn á jafnréttismál í ávarpi sínu en það hefur valdið honum áhyggjum að illa hefur gengið að auka hlut kvenna í sveitarstjórnum og þrátt fyrir umbætur hvað þetta varðar síðustu áratugina þá hallar enn verulega á konur. Við síðustu sveitarstjórnarkosningar 2006 voru kjörnar 189 konur í sveitarstjórnir, eða 36% og karlar 340 eða 64%. Í fimm sveitarfélögum var engin kona kjörin í sveitarstjórn.

„Ég hef því ákveðið að skipa starfshóp sem fær það hlutverk að meta leiðir og koma með tillögur um aðgerðir til stjórnvalda sem miðað geta að því að jafna betur stöðu kynjanna í sveitarstjórnum. Starfhópurinn verður skipaður fulltrúum allra stjórnmálaflokka sem sæti eiga á Alþingi. Ég teldi það vera æskilegt markmið fyrir þessa vinnu að hlutfall kvenna og karla í sveitarstjórnum verði sem næst 50% á landsvísu við sveitarstjórnarkosningarnar 2010 og að engin sveitarstjórn verði einvörðungu skipuð öðru kyninu," sagði Kristján.