Innlent | mbl | 28.5.2009 | 12:29

Tekjur ríkisins minnka

Fjármálaráðuneytið. Reuters

Tekjur ríkisins fyrstu fjóra mánuði ársins voru um 9,5 milljörðum króna lægri en á sama tíma í fyrra en gjöldin hækkuðu um 42,5 milljarða króna. Tekjusamdrátturinn nemur 25,8% fyrstu fjóra mánuðina.

Innheimtar tekjur ríkissjóðs á fyrstu fjórum mánuðum ársins voru rúmlega 151 milljörðum, sem er tæplega 10 milljörðum lægri tekjur en á sama tíma árið 2008. Áætlun fjárlaga gerði ráð fyrir að innheimtar tekjur yrðu rúmlega 159 milljarðar og er frávikið því um 8 milljarðar.

Fjármálaráðuneytið segir, að mest muni um lægri skatta á vöru og þjónustu en gert var ráð fyrir í áætluninni. Skatttekjur og tryggingagjöld námu tæplega 132 milljörðum og drógust saman um 11,1% að nafnvirði og um 25,5% að raunvirði miðað við hækkun almenns verðlags.

Ráðuneytið segir, að aðeins hafi hægt á samdrættinum að raunvirði milli ára en hann sé þó enn mikill eða um 25,8% þegar horft er á 4 mánaða meðaltal. Þá jukust aðrar rekstrartekjur ríkissjóðs umtalsvert á fyrstu fjórum mánuðum ársins frá sama tíma 2008 en þar munar mest um hærri vaxtatekjur.

Skattar á tekjur og hagnað námu um 63 milljörðum og drógust saman um 2,6% að nafnvirði frá fyrsta þriðjungi ársins 2008. Þar af nam tekjuskattur einstaklinga tæpum 30 ma.kr. sem er samdráttur um 4,5% að nafnvirði. Tekjuskattur lögaðila var rúmlega 5 milljarðar og dróst saman um 31,1% að nafnvirði og fjármagnstekjuskattur nam um 28 ma.kr. sem er aukning um 8,2% frá sama tíma í fyrra. Innheimta eignarskatta var tæplega 2 milljaðar sem er samdráttur um 41,6% frá fyrra ári, þar af voru stimpilgjöld rúmlega milljarður króna og drógust þau saman um 54,1%.

Innheimta almennra veltuskatta nam tæplega 52 milljarðar á fyrsta þriðjungi ársins og dróst saman um 18,8% að nafnvirði á milli ára eða um 31,9% að raunvirði. Þegar horft er á 4 mánaða meðaltal er raunlækkunin á milli ára enn mikil eða 31,7%.

Virðisaukaskattur nam um 37 milljörðum á fyrstu fjórum mánuðum ársins og dróst saman um 8 milljarða frá sama tíma 2008. Samdrátturinn nemur 17,9% að nafnvirði og 31,2% að raunvirði. Virðisaukaskattur í aprílmánuði einum nam tæplega 9 milljörðum en hann kemur af smásölu fyrir mánuðina janúar og febrúar. Þar af er um 0,9 milljarðar vegna gjalddaga marsmánaðar en breyttar reglur um gjalddaga skattsins tóku gildi í mars og gilda til ársloka. Í marsmánuði var því aðeins þriðjungur virðisaukaskattsins á gjalddaga og hinir tveir þriðjungarnir áttu að koma til greiðslu í apríl og maí. Það virðast ekki allir hafa nýtt sér þessa frestun og er því einungis tæplega milljarður sem kemur inn í aprílmánuði.

Af öðrum helstu liðum veltutengdra skatta er mestur samdráttur í vörugjöldum af ökutækjum eða 91,3% en nýskráningar bifreiða drógust saman um rétt tæplega 90% á fyrstu fjórum mánuðum ársins. Tekjur af tollum og aðflutningsgjöldum námu tæpum 2 milljörðum og tekjur af tryggingagjöldum voru rúmlega 12 milljarðar sem er samdráttur um annars vegar 15,5% og hins vegar 9,8% á milli ára.

Greidd gjöld nema 167,7 milljörðum og hækka um 42,5 milljarða á fyrra ári, eða um 34%. Milli ára hækka útgjöld mest til almennrar opinberrar þjónustu eða um 17,2 milljarða þar sem vaxtagreiðslur ríkissjóðs skýra 14,8 milljarða. Þá hækka útgjöld til almannatrygginga og velferðarmála um 12,8 milljarða, sem skýrist að mestu með 7,5 milljarða hækkun útgjalda atvinnuleysistryggingasjóðs á milli ára og 2 milljarða vegna útgjalda lífeyristrygginga sem hækka um 14%.

Útgjöld til heilbrigðismála aukast um 6,4 milljarða milli ára þar sem útgjöld til sjúkratrygginga skýra 3,8 milljarða og útgjöld til Landspítala aukast um 989 milljarða.

Útgjöld til efnahags- og atvinnumála aukast um 4,4 milljarða og skýra framkvæmdir Vegagerðarinnar um 1,4 milljarða. Útgjöld til menntamála aukast um 1,8 milljarða þar sem útgjöld til Lánasjóðs íslenskra námsmanna aukast um tæpar 500 milljarða milli ára.

Útgjöld til löggæslu, réttargæslu og öryggismála lækka um 963 milljarða milli ára. Breytingar í öðrum málaflokkum eru minni en þær sem áður hafa verið taldar. Útgjöldin eru 2,1 milljörðum innan áætlunar og skýrist það að mestu af því að framkvæmdir í samgöngumálum og annarri fjárfestingu fara hægar af stað en gert hafði verið ráð fyrir.

Lánsfjárjöfnuður ríkissjóðs er neikvæður um 13,9 milljarða í apríl á móti jákvæðum lánsfjárjöfnuði upp á 23,9 milljarða á sama tíma í fyrra. Hreinn lánsfjárjöfnuður var neikvæður um 12,5 milljarða og lækkar um 38,6 milljarða á milli ára sem skýrist með lækkun á handbæru fé frá rekstri.

Frá áramótum hefur ríkissjóður selt ríkisbréf fyrir um 60,7 milljarða og lækkað stofn ríkisvíxla um 23,6 milljaða Þá tók ríkissjóður lán frá Færeyjum í mars að fjárhæð 300 milljónir danskra króna, jafnvirði 6,4 milljarða íslenskra króna.

Á móti námu afborganir 1,3 milljörðum sem skiptist jafnt á milli spariskírteina og annarra lána ríkissjóðs.