WSJ: Hefðu átt að halda sig við fiskveiðar

Íslendingar hefðu átt að halda sig við fiskveiðar. Þannig hefst grein sem birtist á vef bandaríska blaðsins Wall Street Journal í dag. Þar eru þorskastríð Íslendinga og Breta rifjuð upp og á það minnt að síðast þegar þessar tvær þjóðir fóru í stríð hafi ekki farið vel fyrir Bretum.

Saga af risavaxinni heimsku

Hins hafi ekki verið um eiginleg stríð að ræða, einungis pústra. Í gær hafi hins vegar á ný komið babb í bátinn hvað varðar samskipti þjóðanna og nú bætist Hollendingar við. Ólíklegt sé að hervaldi verði beitt en nú snúist deilan ekki um fisk heldur peninga. Um bankareikninga sem nefnast Icesave. Saga af risavaxinni heimsku. 

Í húfi sé aðild Íslands að Evrópusambandinu í framtíðinni og 5,7 milljarðar dala sem bresk og hollensk stjórnvöld segjast eigi inni hjá Íslandi. Í mjög óvenjulegri uppreisn hugaðs forseta Íslands ákvað hann að skrifa ekki undir lögin. Innan nokkurra klukkustunda lækkaði Fitch Ratings lánshæfismat Íslands.

Hvers vegna er Ísland í þessum vandræðum?

Hvers vegna er Ísland í þessum vandræðum? spyr höfundur greinarinnar, Iain Martin. Hann segir að Íslendingar hafi gert innrás á fjármálamarkaði eftir að íslensku bankarnir voru einkavæddir. Íslensku bankarnir hafi boðið viðskiptavinum sínum háa vexti og hefði það það átt að vekja upp spurningar einhverra, en bæði Bretar og Hollendingar hafi stokkið á að opna reikninga hjá íslensku bönkunum. Vandinn var hins vegar sá að þetta var of gott til að vera satt.

Greinarhöfundur fer yfir hrunið á Íslandi og þá reiði sem hafi ríkt á Íslandi allar götur síðan. Hann segir að bresk stjórnvöld hafi tekið Icesave reikningunum fagnandi þegar vel gekk og ekkert gert til þess að fylgjast með þeim. Þegar Landsbankinn féll hafi stjórnvöld í Bretlandi og Hollandi ákveðið að greiða þegnum sínum út innistæður sínar án þess að þurfa að gera það þar sem þeir sem áttu inni á reikningum Icesave hafi átt að gera sér grein fyrir áhættunni. Enda hafi þeir einungis endurgreitt þar sem þeir vissu að þeir áttu kröfu á hendur heimalandinu. Allt þar til í gær gekk þessi herkænska upp. 

Skilaboð til sparifjáreigenda í framtíðinni

Hvaða skilaboð gefur þetta sparifjáreigendum í stórum löndum í næstu uppsveiflu? Það að þeir þurfa ekki að spyrja of margra spurninga um hvort innistæðurnar séu traustar þar sem ef illa fer þá muni ríkisstjórn þeirra og aðrir skattgreiðendur landsins greiða þeim út innistæðurnar. Hægt verður að senda reikninginn úr landi og hann hafnar á útlendum skattgreiðendum.  

Fyrir Evrópusambandið er þetta einnig stund lærdóms. Tvö aðildarríki sem þyrstir í peninga eru að traðka á ríki sem vill fá aðild að ESB. Lokað hefur verið fyrir viðræður nema Bretar og Hollendingar fái peninga sína. ESB hefur það fyrir reglu að fara illa með lítil ríki.

Ísland gerði skelfileg mistök á sínum tíma og fyrir það geldur þjóðin

Þetta er vont mál í alla staði. Ísland gerði skelfileg mistök á sínum tíma og fyrir það þarf þjóðin að greiða. Lítil þjóð þarf á efnahagsaðstoð að halda frá stærri þjóðum. 

Greinarhöfundur veltir fyrir sér hvort útspil forsetans um að skrifa ekki undir muni virka og Íslendingar nái sínu fram en hefur miklar efasemdir þar um. Síðast þegar Ísland hafi reynt slíkt, á tímum þorskastríða, var heimurinn annar en hann er nú.

Nú ráði stórar alþjóðlegar stofnanir, ESB og AGS. Það ásamt áhrifum markaðarins gerir það að verkum að staðan er ekki sérstaklega góð fyrir Ísland. Næstu áratugina munu Íslendingar sjá eftir útrás sinni á alþjóðlega fjármálamarkaði og munu eflaust óska þess að þeir hefðu haldið sig við fiskveiðar.

Sjá nánar á vef Wall Street Journal