Innlent | mbl | 25.9.2010 | 14:42

Sumt í lögum um ráðherraábyrgð og landsdóm óviðunandi

Ólöf Nordal.

Fulltrúar Sjálfstæðisflokksins í allsherjarnefnd Alþingis telja að lögin um ráðherraábyrgð og landsdóm séu óviðunandi og ófullnægjandi þegar horft sé til málsmeðferðar í aðdraganda ákæru. Skipti þar mestu að réttarvernd sakborninga sé ekki tryggð með þeim hætti, sem leiða megi af ákvæðum stjórnarskrár og mannréttindasáttmála.

Þetta kemur fram í áliti, sem þau Birgir Ármannsson og Ólöf Nordal sendu í morgun þingmannanefnd, sem fjallaði um skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis.

Þau Birgir og Ólöf segjast telja, að ýmsar reglur laga ráðherraábyrgð og landsdóm standist gagnvart 70. gr. stjórnarskrárinnar og 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Það eigi meðal annars við um reglurnar um ákæruvald Alþingis, pólitíska skipun hluta dómenda við landsdóm og það fyrirkomulag að aðeins sé fjallað um ráðherraábyrgðarmál á einu dómstigi.

Á þessa þætti hafi reynt með þeim hætti í máli Erik Ninn-Hansen fyrir danska ríkisréttinum og Mannréttindadómstól Evrópu, að það hafi fordæmisgildi hér á landi. Núgildandi fyrirkomulag hér á landi geti hvað þessi atriði varðar talist óheppilegt og óæskilegt, en ekki í andstöðu við stjórnarskrána og mannréttindasáttmálann.

Hins vegar séu lögin um ráðherraábyrgð og landsdóm óviðunandi og ófullnægjandi þegar horft er til málsmeðferðar í aðdraganda ákæru. Skipti þar mestu að réttarvernd sakborninga sé ekki tryggð í því sambandi með þeim hætti, sem leiða megi af ákvæðum stjórnarskrár og mannréttindasáttmála.

Segjast þau Birgir og Ólöf ekki telja, að bætt hafi verið úr þessu með fullnægjandi hætti við setningu laga árið 2008 um rannsókn á falli íslensku bankanna og að réttarvernd grunaðra manna eða sakborninga samkvæmt ákvæðum þeirra laga geti ekki talist fullnægjandi, ekki síst þegar horft sé til framkvæmdarinnar í aðdraganda þess að þingsályktunartillögurnar um málshöfðun á hendur ráðherrum voru lagðar fyrir Alþingi.

Þá segja þingmennirnir, að refsiheimildir í lögum um ráðherraábyrgð séu afar matskenndar og því sé nauðsynlegt, að beita þeim af varfærni. Þá megi ráða af dómaframkvæmd, að auknar kröfur séu almennt gerðar til skýrleika ákvæða í þessu sambandi þótt ekki sé hægt að fullyrða, að ákvæðin stríði gegn kröfum stjórnarskrárinnar.