Innlent | mbl | 3.1.2011 | 8:55 | Uppfært 10:58

Vildu að Japanir þrýstu á Ísland

Bandarísk stjórnvöld vildu að japönsk stjórnvöld þrýstu á Íslendinga um að draga úr langreyðaveiðum á síðasta ári. Þetta kemur fram í skjölum, sem vefurinn WikiLeaks hefur birt um fundi bandarískra og japanskra embættismanna í Tókýó í byrjun síðasta árs.

Í skjölunum kemur fram, að Marc Wall, aðstoðarráðherra í bandaríska utanríkisráðuneytinu, átti fundi með Tetsuro Fukuyama, utanríkisráðherra Japans og Jun Yamashita, aðstoðarforstjóra japönsku sjávarútvegsstofnunnar, sem stýrir meðal annars hvalveiðum Japana.

Wall hvatti þá Fukuyama og Yamashita til að þrýsta á Íslendinga um að draga úr fyrirhugum hvalveiðum til að greiða fyrir heildarsamkomulagi um hvalveiðar, sem þá var verið, að ræða um innan vébanda Alþjóðahvalveiðiráðsins. Fukuyama sagðist gera sér grein fyrir því, að Íslendingar hefðu lítið viljað gefa eftir í viðræðunum en gaf til kynna, að hann gæti lítið við því gert.

Haft er eftir japanska utanríkisráðherranum, að japanska ríkisstjórnin hefði lítinn áhuga á að færa hvalamálið upp á pólitískt svið. Þá gætu Japanar ekki beitt viðskiptahindrunum til að stöðva innflutning á hvalkjöti.

Wall sagði, að samkomulag um hvalveiðar væri í augsýn og Japanar ættu að ráðleggja Íslendingum að koma fram með sanngjarnt tilboð. Hann sagði, að langreyðaveiðar Íslendinga byggðust á því, að kjötið væri flutt til Japans og íslenski kvótinn væri mun meiri en japanski markaðurinn réði við. Ef Bandaríkin og Japan ynnu saman við að sannfæra báðar fylkingar í hvaladeilunni um að sýna sanngirni væru góðar líkur á að mikill árangur náist.

Fukuyama svaraði, að það yrði erfitt fyrir Japana að hafa áhrif á Ísland en hann myndi fræðast um stöðu Íslands og kanna hvalkjötsmarkaðinn.

Wall bar sama erindi upp á fundi með Yamashita, sem sagði, að ekki væri viðeigandi að grípa til viðskiptaþvingana gegn Íslandi vegna þess að viðskipti með hvalkjöt milli landanna tveggja væru ekki bönnuð samkvæmt sáttmálanum um viðskipti með afurðir friðaðra dýra og plantna (CITES).

Tekið er raunar fram í sendiráðspóstinum, að Wall hafi ekki mælt með því á neinn hátt að Japanar gripu til viðskiptaþvingana.

Fram kom á fundinum það mat Japananna, að tilraunir Sea Shepherd náttúruverndarsamtakanna til að trufla hvalveiðar Japana í Suðurhöfum, gætu leitt til þess að lítill stuðningur yrði meðal Japana um að fallast á málamiðlun um hvalveiðar.

Fram kemur á vef Hagstofunnar, að fyrstu tíu mánuði síðasta árs voru flutt rúm 760 tonn af hvalkjöti til Japans. Útflutningsverðmæti þess var nærri 1,2 milljarðar króna fob.

Á ársfundi Alþjóðahvalveiðiráðsins í júní í sumar tókst ekki að ná samkomulagi um sameiginlega tillögu um að heimila hvalveiðar í atvinnuskyni á ný með takmörkunum.