Innlent | mbl | 14.5.2011 | 12:04 | Uppfært 12:55

Vonast eftir lögfestingu fyrir árslok

Jón Bjarnason, sjávarútvegsráðherra, á blaðamannafundi í dag. mbl.is/GSH

Jón Bjarnason, sjávarútvegsráðherra, segist gera sér vonir um að frumvarp um gerbreytta fiskveiðistjórnun, sem nú er til meðferðar hjá þingflokkum ríkisstjórnarinnar, verði að lögum á Alþingi fyrir lok ársins.

„Síðan getum við farið að vinna að framkvæmdalegum þáttum þess, sem eru töluvert miklir, og þeir verði þá komnir til framkvæmda 1. september 2012 (þegar nýtt fiskveiðiár hefst)," sagði Jón á blaðamannafundi í dag.

Jón kynnti í dag tvö ný frumvörp, sem ríkisstjórnin hefur samþykkt og hafa verið til umfjöllunar í þingflokkum í vikunni. Annað frumvarpið gerir ráð fyrir breytingum á núgildandi lögum um stjórn fiskveiða og gerir m.a. ráð fyrir auknum strandveiðum og að allir aflamarkshafar leggi í svokallaða potta. Þá er gert ráð fyrir að veiðigjald hækki um 70% og það skiptist í ákveðnum hlutföllum milli ríkis og sveitarfélaga.

Jón sagðist vonast til þess að þetta frumvarp gæti orðið að lögum í vor og ákvæði þess taki að mestu gildi á næsta fiskveiðiári, sem hefst 1. september í haust. Hann sagði gríðarlega þýðingarmikið, að ákvæði frumvarpsins komi sem fyrst til framkvæmda.

Hitt frumvarpið gerir ráð fyrir grundvallarbreytingu á kvótakerfinu þar sem gildistími veiðiheimilda verður takmarkaður og framsal og veðsetning kvóta verði bönnuð. Jón sagðist gera sér grein fyrir því að þetta frumvarp þyrfti mikla umræðu og fyrsta skrefið væri að fá það afgreitt úr þingflokkum og lagt fram á Alþingi.

Jón sagði, að frumvarpið væri meðal annars byggt á hugmyndum og vinnu starfshóps, sem skipaður var árið 2009 og skilaði niðurstöðu haustið 2010. Samkvæmt því fá handhafar aflahlutdeildar og krókaleyfa heimild til að gera 15 ára samning um nýtingarleyfi og rétt til að leita eftir framlengingu þess samnings til næstu 8 ára.

Þá sé endi bundinn á varanlegt framsal aflaheimilda með 15 ára aðlögunartíma og gildi tekur forleigu- og forkaupsréttur sveitarfélaga og ríkis. Nánar er fjallað um frumvarpið í minnisblaði, sem fylgir með hér að neðan.

Hörð gagnrýni

Útvegsmenn hafa gagnrýnt frumvarpið harðlega og í Morgunblaðinu í dag gera þrír þeirra, sem sátu í starfshópnum, það sömuleiðis. Árni Bjarnason, forseti Farmanna- og fiskimannasambandsins, segir m.a. að tillögurnar séu slæmar fyrir útgerðina, bölvaðar fyrir sjómenn og risaskref aftur á bak fyrir þjóðfélagið. Sigrún Björk Jakobsdóttir, fyrrverandi bæjarstjóri á Akureyri, segist spyrja sig hvers vegna starfshópurinn hafi verið skipaður á sínum tíma því frumvarpið virðist ganga út á að verið sé að slátra heilli atvinnugrein. Og Aðalsteinn Baldursson, formaður Framsýnar á Húsavík, tekur í sama streng og segir að frumvarpið sé ekki í anda þess sem rætt var í starfshópnum.

Um þetta sagði Jón að tillögur og vinna starfshópsins hefði verið greining á málinu og grunntillögugerð. Starfshópurinn hefði ekki verið með útfærða tillögugerð í einstökum málum en frumvarpið gerði ráð fyrir blandaðri leið, annars vegar nýtingarsamningum og hins vegar að aflaheimildum væri úthlutað með öðrum hætti.

„Þegar við erum með auðlind eins og sjávarauðlindina, sem er takmörkuð auðlind og sveiflukennd frá ári til árs en samt svo mikilvæg í okkar samfélagi, efnahag og grunngerð, þá verðum við að geta sýnt fram á að við stundum líffræðilega sjálfbærni. Auðlindin verður einnig að vera rekstrarlega sjálfbær og samfélagslega sjálfbær. Það getur verið erfitt að vega þessa þrjá þætti saman og hver og einn horfir út frá sínu í þeim efnum en enginn þáttur getur án hins verið," sagði Jón.

Hann lagði einnig áherslu á, að frumvarpið væri ekki komið í formlega dreifingu þar sem þingflokkar væru ekki búnir að afgreiða það og dreifa því í þinginu. Síðan ætti eftir að ræða málið í þaula á þinginu.