Innlent | mbl | 1.6.2011 | 18:29

Ginflöskumálið afar óvenjulegt

Vín á boðstólum í Fríhöfninni í Keflavík. Golli / Kjartan Þorbjörnsson

„Það sem er kannski óvenjulegt við málið er að það er fellt niður eftir að aðalmeðferð er hafin,“ segir Bjarni Þór Óskarsson lögmaður um niðurstöðu í óvenjulegu dómsmáli sem varðar tollfrjálst áfengi, nánar tiltekið lítra af gini.

„Ég hef enga tölfræði til að styðjast við en held ég geti fullyrt að þetta sé sjaldgæft mál. Ákæruvaldið fer helst ekki af stað með mál nema að það sé nokkuð visst um niðurstöðu. Ég kann ekki skýringu á því hvers vegna ákæruvaldið fer ekki áfram með málið. Lögfræðingar þess hljóta að hafa ályktað að þeir væru ekki með gott mál í höndum,“ segir Bjarni Þór.

Aðdragandi málsins er sá að hinn ákærði, ferðamaður sem kom til landsins í september 2008, var með tvær eins lítra flöskur af sterku áfengi í fórum sínum þegar hann var stöðvaður af tollinum í Keflavík.

Samkvæmt lögum má að hámarki koma með lítra af sterku áfengi og svo hálfan kassa af bjór eða eina flösku af léttvíni með. Kröfðu tollverðir manninn um greiðslu sektar, eða skatta, af ginflösku á grundvelli þessara takmarkana og neitaði hann þá að verða við því.

Skattlagningarheimildin umdeild

Bjarni Þór segir fjármálaráðherra hafa sett reglur um hámark magns þess áfengis sem taka má með inn í landið. Heimild tollayfirvalda til að taka sér skattlagningarvald á grundvelli þessara laga sé hins vegar umdeild.

„Lögin frá Alþingi sögðu að ráðherra ætti að takmarka magn áfengis sem einstaklingar máttu flytja með sér til landsins og hann gerði það með reglugerð. Gallinn er auðvitað í lögunum frá Alþingi sem framselur hið meinta skattlagningarvald sem greina má um.

Framkvæmdavaldið gerir auðvitað það sem löggjafarvaldið reiknar með og ákæruvaldið síðan í kjölfarið. Lögregluvaldið framfylgir auðvitað þeim lögum sem eru sett.“

Varðar lög frá árinu 2005

En hvers vegna þurfti maðurinn ekki að greiða sekt í ljósi þess að takmörkun er lögð við flutningi ferðamanna á áfengi til landsins?

„Það sem málið gengur út er að lögin, sem eru frá 2005, gerðu ráð fyrir að innflutningur ferðamanna, þar með talið á áfengi, væri tollfrjáls, upp að því hámarki sem fjármálaráðherra ákveddi í reglugerð. Sú hámörkun í reglugerð var óheimilt framsal á skattlagningarvaldi, að áliti Umboðsmanns Alþingis og þessa ágæta ferðamanns sem neitaði að greiða sektina.

Þar af leiðandi mátti hann koma með tvær eða 12 flöskur til landsins þess vegna, án þess að krefja mætti hann um sektargreiðslu, eða tölvur eða hvaða annan varning. Þetta á ekki aðeins við áfengi heldur hvaða varning sem er. Í kjölfar niðurstöðu Umboðsmanns Alþingis var lögunum breytt í desember 2008, þremur mánuðum eftir að málið kom upp, og þessu snúið við á þann veg, að í stað þess að veita ráðherra þessa heimild með reglugerð hafa lögin nú að geyma þessa takmörkun.

Um það snýst málið. Fram til þess að lögunum er breytt – miðað við það sem við höldum fram – var óheimilt að takmarka þetta og því studdust þær sektir sem lagðar voru á áfengi eða annan varning ekki við lög.“

Eiga ferðamenn rétt á skaðabótum?

Bjarni Þór kveðst ekki sannfærður um að málið hafi fordæmisgildi.

„Ef til vill gefur þessi afgreiðsla tilefni til að það fólk sem greiða þurfti sektir geti endurkrafið ríkið um sektina, að minnsta kosti, og jafnvel fengið skaðabætur þess vegna. Með því að ákæran var felld niður liggur hins vegar ekki fyrir dómur og þar af leiðandi er erfitt að tala beinlínis um fordæmi," segir Bjarni Þór.