Innlent | mbl | 9.10.2011 | 22:02

Selja stofustássið fyrir mat

Frá einu listmunauppboða Gallerís Foldar. Tryggvi Páll er með uppboðshamarinn í púltinu. Ómar Óskarsson

Það færist í vöxt að fólk láti selja málverk eða aðra listmuni í sinni eigu svo það eigi fyrir mat og öðrum nauðþurftum. Eru dæmi um að fólk láti jafnvel selja verk sem kosta aðeins nokkra tugi þúsunda. Slík er fjárþörfin.

Þetta er tilfinning Tryggva Páls Friðrikssonar, listmunasala hjá Gallerí Fold, en hann hefur haft atvinnu af málverkasölu í um tveggja áratuga skeið. Á þeim tíma hafi hann ekki orðið var við jafn mikla þörf einstaklinga fyrir að selja listmuni til að mæta nauðsynlegri framfærslu og til að geta brauðfætt sig og sína.

„Í gegnum tíðina hefur auðvitað alltaf komið til okkar fólk sem á í fjárhagslegum þrengingum og þarf að losa um eignir. Okkur finnst hins vegar sem það sé að aukast frekar en hitt. Þetta er fólk á öllum aldri. Gamalt fólk er engin undantekning. Það hefur aukist óskaplega mikið að fólk leiti til okkar og biðji um að mat sé lagt á verðmæti listmuna í þess eigu,“ segir Tryggvi Páll.

Farið að ganga á eignir fólks

Þörfin kemur Tryggva ekki á óvart.

„Það liggur í hlutarins eðli að það er farið að ganga á eignir fólks.

Spurður um fjölda þeirra einstaklinga sem neyðast til að láta frá sér listmuni svarar Tryggvi því til að hann hafi engar tölulegar upplýsingar til að styðjast við. Verðið á verkum í þeirra eigu sé frá nokkrum tugum þúsunda og upp í dýrari verk. Má í þessu samhengi nefna að galleríið býður upp á annað þúsund verka á ári.

Vart þarf að taka fram að skrefin geta verið þung enda hafa listmunir oft tilfinningalegt gildi fyrir eigendur þeirra, svo sem vegna gjafa ástvina vegna brúðkaups og annarra tímamóta. Kann það að skýra hvers vegna margir hafi beðið með að stíga þetta skref þar til nú vegna þrenginga.

Þrengingar vegna hrunsins

Sem fyrr segir kemur það Tryggva ekki á óvart að farið sé að ganga á eignir fólks.

Má í því samhengi rifja upp að margir eldri borgarar fóru illa út úr efnahagshruninu.

Hlutabréf urðu verðlaus á einni nóttu og ýmsir ávöxtunarmöguleikar reyndust ekki ávísun á þau gull og græna skóga sem lofað var. Þá urðu afkomutölur bankanna til að auka tiltrú almennings á stöðu efnahagsmála sem aftur ýtti undir fasteignaverð og lántökur. En eins og rakið er í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis héldu bankarnir uppi gengi bréfa hver í öðrum og áttu þannig stóran þátt í því að skapa trú á hagsæld sem reyndist hvíla á sandi þegar á reyndi.

Við fall bankanna sátu þúsundir Íslendinga eftir með skuldaklafa og þegar við bætist gengishrun, hátt leiguverð á fasteignamarkaði og aðrir mótdrægir þættir er ekki að undra þótt þröngt sé í búi hjá hluta þjóðarinnar.

Nýlegar tölur frá Creditinfo um að nærri 26.000 Íslendingar séu í alvarlegum vanskilum undirstrika þá stöðu.

Loks má rifja upp þau orð Guðmundar Magnússonar, formanns Öryrkjabandalagsins, að ætla megi að hundruð öryrkja svelti vegna efnahagsástandsins.