Nöfnin Ermenga, Ektavon og Úlftýr samþykkt
Setja bókamerki
Nöfnin Ermenga, Úlftýr, Voney, Amír og Siv hafa verið samþykkt af mannanafnanefnd og færð í mannanafnaskrá. Karlmannsafninu Ektavon var hafnað sem eiginnafni en samþykkt sem millinafn. Þá var millinafnið Helgfell samþykkt en eiginnafninu Nicoletta hafnað. Var þetta gert með úrskurði nefndarinnar 2. febrúar síðastliðinn.
Í úrskurði mannanafnanefndar um karlmannsnafnið Ektavon segir að lögum um mannanöfn segi: Stúlku skal gefa kvenmannsnafn og dreng skal gefa karlmannsnafn. Eðlilegt er að líta svo á að nafnið Ektavon sé samsett úr fyrri liðnum ekta og síðari liðnum von. Síðari liðurinn er kvenkynsorð og kvenmannsnafnið Von er á mannanafnaskrá. Því er ekki mögulegt að fallast á beiðni um eiginnafnið Ektavon sem karlmannsnafn.
Af þessu tilefni skal tekið fram að Ektavon uppfyllir ákvæði 6. gr. laganna, um millinöfn. Millinafnið Ektavon er dregið af íslenskum orðstofnum, hefur ekki nefnifallsendingu og hefur hvorki unnið sér hefð sem eiginnafn kvenna né sem eiginnafn karla. Nafnið er ekki heldur ættarnafn í skilningi 7. gr. laga um mannanöfn. Því er mögulegt að samþykkja millinafnið Ektavon.
Í úrskurði mannanafnanefndar um millinafnið Helgfell segir:
Millinafnið Helgfell er dregið af íslenskum orðstofnum, hefur ekki nefnifallsendingu og hefur hvorki unnið sér hefð sem eiginnafn kvenna né sem eiginnafn karla. Nafnið er ekki heldur ættarnafn í skilningi laga um mannanöfn. Millinafnið Helgfell uppfyllir þannig ákvæði 6. gr. fyrrnefndra laga.
Í úrskurði mannanafnanefndar um eiginnafnið Úlftýr segir:
Eiginnafnið Úlftýr (kk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Úlftýs, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Í úrskurði mannanafnanefndar um um eiginnafnið Voney segir:
Eiginnafnið Voney (kvk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Voneyjar, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Í úrskurði nefndarinnar um nafnið Amír segir:
Eiginnafnið Amír (kk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Amírs, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Þá segir í úrskurði nefndarinnar um kvenmannsnafnið Ermenga:
Eiginnafnið Ermenga (kvk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Ermengu, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Úrskurðarorð nefndarinnar um eiginnafnið Siv eru ítarlegri en þar segir:
Með úrskurði 29. desember 2006 hafnaði mannanafnanefnd beiðni um nafnið Siv með rökstuðningi þar sem nafnið Siv teljist ekki ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls og rithátturinn hafi ekki áunnið sér hefð í málinu.
Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.
Þegar svo háttar að eiginnafn uppfyllir ekki þau skilyrði, sem tilgreind eru í 1. og 3. málslið 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996, þ.e. tekur ekki íslenska eignarfallsendingu og/eða telst ekki ritað í samræmi við ritreglur íslensks máls, er unnt að samþykkja nafnið á mannanafnaskrá ef það telst hafa áunnið sér hefð. Hins vegar heimila mannanafnalög ekki að unnt sé að samþykkja nýtt eiginnafn á mannanafnaskrá á grundvelli hefðar ef nafnið brýtur í bág við íslenskt málkerfi, sbr. 2. málslið 1. mgr. 5. gr. sömu laga.
Í máli þessu reynir á skilyrði nr. þrjú hér að ofan. Þar sem ritháttur nafnsins Siv (kvk.) getur ekki talist í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls er aðeins heimilt að fallast á umbeðinn rithátt ef hann telst hefðaður samkvæmt lögum um mannanöfn.
Hugtakið hefð í mannanafnalögum varðar einkum erlend nöfn frá síðari öldum sem ekki hafa aðlagast ritreglum íslensks máls. Þau eru stundum nefnd ung tökunöfn og koma fyrst fram í íslensku máli árið 1703 þegar manntal á Íslandi var tekið fyrsta sinni. Túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga nr. 45/1996 styðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 14. nóvember 2006 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:
- Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
- Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
- Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
- Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
- Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910;
- Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1910.
- Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
- Tökunafn getur verið hefðað þó að það komi ekki fyrir í manntölum ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum eða þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.
Samkvæmt gögnum Þjóðskrár bera níu konur eiginnafnið Siv sem uppfylla skilyrði vinnulagsreglnanna og er sú elsta þeirra fædd árið 1948. Það telst því vera hefð fyrir þessum rithætti.
Sama gerir nefndin í úrskurði sínum um eiginnafnið Nicoletta:
Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.
Þegar svo háttar að eiginnafn uppfyllir ekki þau skilyrði, sem tilgreind eru í 1. og 3. málslið 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996, þ.e. tekur ekki íslenska eignarfallsendingu og/eða telst ekki ritað í samræmi við ritreglur íslensks máls, er unnt að samþykkja nafnið á mannanafnaskrá ef það telst hafa áunnið sér hefð. Hins vegar heimila mannanafnalög ekki að unnt sé að samþykkja nýtt eiginnafn á mannanafnaskrá á grundvelli hefðar ef nafnið brýtur í bág við íslenskt málkerfi, sbr. 2. málslið 1. mgr. 5. gr. sömu laga.
Í máli þessu reynir á skilyrði nr. þrjú hér að ofan. Ritháttur nafnsins Nicoletta (kvk.) getur ekki talist í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls enda er bókstafurinn c ekki í íslensku stafrófi. Á nafnið er því aðeins heimilt að fallast ef umbeðinn ritháttur þess telst hefðaður samkvæmt lögum um mannanöfn.
Hugtakið hefð í mannanafnalögum varðar einkum erlend nöfn frá síðari öldum sem ekki hafa aðlagast ritreglum íslensks máls. Þau eru stundum nefnd ung tökunöfn og koma fyrst fram í íslensku máli árið 1703 þegar manntal á Íslandi var tekið fyrsta sinni. Túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga nr. 45/1996 styðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 14. nóvember 2006 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:
- Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
- Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
- Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
- Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
- Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910;
- Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1910.
- Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
- Tökunafn getur verið hefðað þó að það komi ekki fyrir í manntölum ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum eða þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.
Samkvæmt gögnum Þjóðskrár ber engin kona eiginnafnið Nicoletta sem uppfyllir skilyrði vinnulagsreglnanna.
Eiginnafnið Nicoletta uppfyllir þar af leiðandi ekki öll skilyrði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn og því er ekki mögulegt að fallast á það.
Hinn almenni Íslendingur tengi ekki við flokkinn í dag
Villandi skilaboð um verðlækkanir hjá Nettó
Einn játað sök í stóra fíkniefnamálinu
Hyggst leiða ríkisstjórnina til enda
Ekki meitlað í stein að það sé komin kreppa
Tveir stungnir í gistiskýlinu á Granda
Dómari telur að Daði hafi logið
Ólína: „Þeir eru oft aulalegir í málflutningi“
