Innlent | mbl | 5.3.2012 | 12:51 | Uppfært 13:55

Enginn ágreiningur milli flokka

Aðalmeðferð fer fram í landsdómi í dag mbl.is/Kristinn Ingvarsson

Sigríður Friðjónsdóttir, saksóknari Alþingis, spurði Geir H. Haarde fyrir Landsdómi í dag hvort gert hefði verið ráð fyrir því að fall eins banka myndi hafa þau áhrif að fleiri myndu falla.

Þessir bankar voru svo tengdir innbyrðis, þeir voru eins og ein heild, höfðu lánað eigendum hver annars stórar fjárhæðir, spurði Sigríður Geir sem kvað nei við.

Saksóknari spurði Geir út í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar frá árinu 2007. Þar segir að tryggja eigi að útrásarfyrirtæki sjái sér áfram hag í því að vera með höfuðstöðvar sínar á Íslandi. „Hvernig var þetta hugsað?“ spurði saksóknari. Geir sagði ekki alveg rétt farið með staðreyndir. Þarna hefði verið átt við það að verið væri að undirstrika það að vel hefði gengið í íslensku atvinnulífi. „Við erum að tala þarna almennt um íslensk fyrirtæki og bankar nefndir sem dæmi,“ sagði Geir og sagði að skatttekjur fyrirtækjanna hefðu skipt verulegu máli í þessu sambandi.

„Það var enginn ágreiningur á milli flokka þegar þetta var samið,“ sagði Geir og rifjaði upp að í þingkosningunum hefðu allir flokkar talað um velgengni bankanna.
Má skilja það þannig að það hafi verið stefna ríkisstjórnarinnar að styðja við áframhaldandi vöxt bankanna? spurði Sigríður. Geir svaraði: „Það þurfti ekkert að gera það. En við studdum við atvinnulífið með því að lækka skatta á fyrirtæki. Við hlúðum að viðskiptalífinu.“

Beðinn um að svara spurningunni með já eða nei svaraði Geir: „Nei, það var ekkert endilega stefna ríkisstjórnarinnar að styðja við bankana.“

Spurður hvort bankarnir hefðu orðið svona stórir vegna stefnu ríkisstjórnarinnar svaraði Geir að þeir hefðu orðið svona stórir áður en hún tók við. „En það voru ekki íslenskar aðstæður sem gerðu bönkunum kleift að stækka. Þeir stækkuðu vegna þess að þeir sáu sér kleift að gera það.“

Hann sagði að bankarnir hefðu farið fram úr sjálfum sér í innlánssöfnunum erlendis.

Geir var spurður um fund í ráðherrabústaðnum 14. febrúar 2008 með fulltrúum fjármálafyrirtækjanna. Saksóknari spurði Geir um hvert tilefni fundarins hefði verið. „Ég
fundaði oft með þessum fyrirtækjum og þarna funduðum við í kjölfar Viðskiptaþings. En það kom síðar á daginn að það var ekkert gagn að þessum fundi, menn voru ekki opinskáir í svona hóp. Þessi fundur skilaði ekki miklu. Þetta var fyrst og fremst upplýsingafundur.“

Saksóknari sagði að í minnispunktum frá Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur, þáverandi utanríkisráðherra, kæmi fram að bankarnir væru of stórir fyrir íslenskt samfélag. Spurður að því hvort bankarnir hefðu beðið um stuðning á þessum fundi svaraði Geir því neitandi.

Saksóknari sagði að í fundargerð fundarins kæmi fram að það væri stefna ríkisstjórnarinnar að bankarnir hefðu aðalstöðvar sínar á Íslandi, að skapa umhverfi fyrir viðskipti. Hvað fól þetta í sér, spurði hún?

„Bankarnir voru með miklar óskir um að gjaldeyrisforðinn yrði aukinn. Við vildum auka hann, en það var ekki til þess að bankarnir gætu tekið hann og hent honum í sjóinn, við vildum það til að geta aukið trúverðugleika og haldið uppi vörnum,“ sagði Geir.

„Við vildum fá að vita hvað þeir væru að gera til að koma sér í skjól,“ sagði Geir.

Saksóknari vék þá að samkomulagi ríkisstjórnarinnar og seðlabankans um samkomulag við seðlabanka Svíþjóðar og Noregs. Það var dagsett í maí 2008.

Þetta samkomulag við seðlabanka Norðurlandanna felur í sér ýmsar skuldbindingar. T.d. átti Seðlabankinn að þrýsta á bankana að minnka efnahagsreikninga sína. Var eitthvað gert til þess? spurði saksóknari.

Geir svaraði því að í samtali við seðlabankastjóra Svíþjóðar hefði hann viljað fá fullvissu fyrir því að verið væri að gera rétta hluti á Íslandi. Geir vísaði til viljayfirlýsingar.

„Ég kynnti þetta fyrir leiðtogum stjórnarandstöðuflokkanna og ríkisstjórninni hinn 16. maí að við hefðum náð þessu samkomulagi. Það var fulllkomnlega að þessu staðið af öllum aðilum og ég skil ekki hvað vakir fyrir þeim sem reyna að gera þetta tortryggilegt.“

Hann sagðist ekki vita betur en að FME hefði þrýst á bankana að minnka efnahagsreikninga sína.