Viðskipti | mbl | 15.3.2012 | 19:38

Langt í sum Maastricht-skilyrða

Evrópski seðlabankinn í Frankfurt. Evrópusambandið. ESB. Ljósmynd/Eric Chan

Ísland var því töluvert frá því að uppfylla Maastricht-skilyrðið um verðbólgu á síðasta ári. Hins vegar uppfyllti Ísland skilyrði um langtímavaxtaþátt og skilyrðið um afkomu hins opinbera ætti að nást árið 2012. Þetta kemur fram í svari efnahags- og viðskiptaráðherra við fyrirspurn þingmanns Hreyfingarinnar.

Samkvæmt Maastricht-skilyrðunum skal verðbólga ekki vera meiri en 1,5 prósentustigum yfir meðaltali verðbólgu árið áður í þeim þremur aðildarríkjum Evrópusambandsins þar sem hún mældist minnst. Árshækkun samræmdrar vísitölu neysluverðs (HCPI) á Íslandi var í desember 5,3%, en meðaltalsverðbólga árið 2011 var 1,56% í þeim þremur ESB-ríkjum þar sem verðbólga var minnst. Ísland var því töluvert frá því að uppfylla skilyrðið árið 2011.

Þá er bent á, að markmið Seðlabanka Íslands um stöðugt verðlag miði við 2,5% verðbólgu á tólf mánuðum. Framkvæmdastjórn ESB spáir 3,6% verðbólgu á Íslandi árið 2012 og 2,8% árið 2013. Árið 2012 er því spáð að verðbólga verði 0,87% í þeim þremur ríkjum ESB þar sem hún er minnst og 1% árið 2013. Verði þetta niðurstaðan næst skilyrðið ekki á spátímanum.

Hvað varðar langtímavaxtaþátt segir, að samkvæmt Maastricht-skilyrðunum skuli langtímavextir ekki vera hærri en 2 prósentustigum umfram vexti í þeim þremur aðildarríkjum ESB þar sem verðbólga er minnst. Langtímavextir skuldabréfa ríkissjóðs (10 ára) voru að meðaltali 5,98% árið 2011. Í þeim þremur ríkjum ESB þar sem verðbólga var minnst 2011 voru vextir að meðaltali 5,3%. Ísland uppfyllti því skilyrðið árið 2011.

Þá var spurt út í skilyrðið um afkomu hins opinbera, en samkvæmt Maastricht-skilyrðunum skal halli af rekstri hins opinbera ekki vera meiri en 3% sem hlutfall af vergri landsframleiðslu í lok ársins á undan.

Ef svo er ekki þarf hlutfallið að hafa lækkað jafnt og þétt í átt að 3%. Stjórnvöld stefna að jákvæðum frumjöfnuði ríkissjóðs árið 2012 og að árið 2014 verði heildarafkoma ríkissjóðs jákvæð. Halli af rekstri ríkissjóðs er talinn verða 1,2% árið 2012, samkvæmt fjárlögum. Því er spáð að hallinn verði –0,1% í árið 2013, en að afkoma ríkissjóðs verði orðin jákvæð um 0,9% árið 2014. Sveitarfélög voru rekin með 3,4% halla árið 2011, en búist er við því að jöfnuður náist árið 2013. Skilyrðið um afkomu hins opinbera næst því árið 2012.

Að lokum var spurt út í opinberar skuldir sem hlutfall af vergri landsframleiðslu og hvort Ísland uppfylli skilyrðin um þann þátt, en samkvæmt Maastricht-skilyrðunum skulu skuldir hins opinbera, þ.e. ríkissjóðs og sveitarfélaga, ekki vera hærri en sem nemur 60% af vergri landsframleiðslu í lok ársins á undan. Ef svo er ekki þarf hlutfallið að hafa minnkað og stefna í 60% á ásættanlegum hraða.

Skuldir hins opinbera, án viðskiptaskulda og lífeyrisskuldbindinga, námu um 92,8% af vergri landsframleiðslu í lok árs 2010 samkvæmt Hagstofunni. Gert er ráð fyrir að hlutfallið hafi hækkað í 98,4% árið 2011, en taki svo að lækka í 93,2% í lok árs 2012, 89,4% í lok árs 2013 og 84,8% í lok árs 2014. Samkvæmt þessu næst markmið um skuldir ríkissjóðs ekki á spátímanum, en sé tekið tillit til lækkunar hlutfallsins á spátímanum má telja hraða lækkunar skulda um 4,5 prósentustig að meðaltali á ári viðunandi.