Innlent | mbl | 21.8.2012 | 12:34

Leggur aftur fram frumvarp um smálán

Steingrímur J. Sigfússon efnahags- og viðskiptaráðherra mun leggja frumvarpið fram að nýju í haust. Morgunblaðið/Ómar

Efnahags- og viðskiptaráðherra ætlar að leggja fram frumvarp um neytendalán á ný í upphafi þings í september og verður það lítið breytt frá fyrra frumvarpi. Frumvarpið nær til svokallaðra smálána.

Þetta kemur fram í fréttatilkynningu frá efnahags- og viðskiptaráðuneytið. Frumvarp sem ráðherra lagði fram á síðasta þingi var ekki afgreitt á síðasta þingi.

Veiting smálána fellur ekki undir ákvæði núgildandi laga um neytendalán þar sem að lánssamningar sem gilda skemmri tíma en þrjá mánuði eru undanskildir gildissviði laganna. Í frumvarpi til nýrra laga um neytendalán er lagt til að ákvæði þess gildi um öll neytendalán óháð fjárhæð, þ.m.t. smálán. Frumvarpið tekur tillit til laga og reglna sem gilda á EES svæðinu.

Væntanlegt frumvarp mun einkum taka á smálánum með tvennum hætti. Í öllum auglýsingum, sem varða lánssamninga þar sem gefnar eru upplýsingar um vexti eða tölur varðandi kostnað neytandans af láninu, verður gerð krafa um að fram komi staðlaðar upplýsingar, s.s. um útlánsvexti, árlega hlutfallstölu kostnaðar, lánsfjárhæð og lengd lánssamnings. Fyrir og við samningsgerðina sjálfa eru síðan enn ítarlegri upplýsingakröfur. Neytendur ættu því að vera vel upplýstir um þau kjör sem lánveitendur bjóða.

Frumvarpið kveður einnig á um að mat á lánshæfi neytanda skuli fara fram áður en lánssamningur er gerður:
(i) Lánveitandi skal áður en lánssamningur er gerður meta lánshæfi lántaka.
(ii) Auk lánshæfismats skal lánveitandi framkvæma greiðslumat við lánveitingu ef fjárhæð lánssamnings er 1 m.kr. eða hærri. Þegar um hjón eða sambúðarfólk er að ræða skal framkvæma greiðslumat áður en lánssamningur að fjárhæð 2 m.kr. eða hærri er gerður.
(iii) Gerður er greinarmunur á lánshæfismati og greiðslumati. Lánshæfismat í skilningi frumvarpsins er víðtækara hugtak en greiðslumat og getur tekið til huglægra þátta auk hinna hlutlægu, svo sem skilvísi og greiðslusögu. Þetta mætti orða sem svo, að með lánshæfismati sé leitast við að staðreyna greiðsluviljann en greiðslugetu með greiðslumati.
(iv) Framkvæmd lánshæfis- og greiðslumats verður nánar útfært í reglugerð sem ráðherra setur. Í drögum að reglugerðinni er gert ráð fyrir að óheimilt verði að veita lántaka lán ef mat á lánshæfi leiðir í ljós að hann hafi augljóslega ekki fjárhagslega burði til þess að standa í skilum með lánið.

Samkvæmt frumvarpinu mun neytandi hafa rétt til að falla frá samningi innan 14 daga án þess að tilgreina ástæðu. Slík réttindi hafa hingað til aðeins átt við um lánssamninga sem komið er á með fjarsölu.

Eftirlit með framkvæmd laga um neytendalán er hjá Neytendastofu og gerir frumvarpið ráð fyrir að svo verði áfram. Lagt er til að Neytendastofa muni hafa ríkar heimildir til að bregðast við brotum gegn lögunum og ákvörðunum stofnunarinnar.