Hnúfubakar éta um 15 þús. tonn á sólarhring

Talið er að stofn hnúfubaka á Íslandsmiðum telji nú um 15 þúsund dýr og hefur stærð hans áttfaldast frá því á níunda áratug síðustu aldar. Hnúfubakur étur um eitt tonn á sólarhring og má því ætla að stofninn hér við land éti alls um 15 þúsund tonn á sólarhring af átu, sandsíli, loðnu, síld, makríl og öðrum tegundum misjafnt eftir árstímum. Rannsóknir á magainnihaldi hafa ekki verið gerðar, en ljóst að fullorðið dýr sem er 13-17 metrar að lengd og 25-40 tonn á þyngd þarf að éta mikið.

Þrátt fyrir mikla fjölgun má enn finna hnúfubak á válistum, en ýmsir listar eru notaðir varðandi slíka flokkun. Oftast er vitnað í lista sem kallaður er „IUCN Red List“ og þar er tegundin metin „ekki í hættu“ (least concern). Hins vegar er hann enn að finna á hinum stóra alþjóðlega listanum, svokölluðum CITES-lista sem fjallar um verslun með afurðir af tegundum í útrýmingarhættu, samkvæmt upplýsingum Gísla Víkingssonar, hvalasérfræðings á Hafrannsóknastofnun.

Eftir miklar veiðar urðu hnúfubakar sjaldgæfir við Ísland í byrjun síðustu aldar. Alþingi bannaði hvalveiðar hér við land frá 1915 og Alþjóðahvalveiðiráðið alfriðaði hnúfubak á Norður-Atlantshafi árið 1956. Tegundin sást sárasajaldan við landið á næstu árum, en 1986 var talið að um tvö þúsund hnúfubakar væru hér. Árin á eftir var fjölgunin mjög hröð eða 10-15% árlega þar til í talningu árið 2007 að ekki mældist marktæk aukning, sem gæti bent til að stofninn sé að nálgast náttúrulegt hámark, að sögn Gísla. Næsta hvalatalning við landið verður gerð 2015.

Uppi í fjöru við Tromsö

Það er ekki bara hér við land, sem hnúfubak hefur fjölgað, því sambærileg fjölgun hefur orðið við Ástralíu, í Kyrrahafi og víðar. Í Norður-Noregi hefur vakið athygli í vetur að hnúfubakur hefur elt síld nánast upp í fjöru í grennd við Tromsö. Hvort það merkir fjölgun hvala eða breytta hegðun síldarinnar liggur ekki fyrir, en fólk í landi hefur getað fylgst með lífsbaráttunni í sjónum.