Innlent | mbl | 16.7.2013 | 19:26 | Uppfært 20:13

Ekki tekið tillit til álags á forstöðumenn

Umboðsmaður Alþingis gagnrýnir kjararáð. Þorkell Þorkelsson

Umboðsmaður Alþingis metur það svo að kjararáð hafi ekki bætt úr ýmsum annmörkum á rannsókn á kröfum Félags forstöðumanna ríkisstofnana (FFR), meðal annars hvað varðar álag og vinnuframlag forstöðumanna. Umboðsmaður gagnrýnir málsmeðferð kjararáðs í deilunni.

Eins og sagt hefur verið frá á mbl.is gagnrýnir Magnús Guðmundsson, formaður FFR, að kjararáð skuli ekki hafa farið að tilmælum umboðsmanns Alþingis þegar það hafi í bréfi 28. júní sl. lýst yfir að laun forstöðumanna skyldu hækkuð frá og með október 2012 en ekki desember 2011, líkt og félagsmenn fari fram á.

Fram kemur á vef umboðsmanns Alþingis að forsaga málsins sé sú að Félag forstöðumanna ríkisstofnana hafi leitað til umboðsmanns og kvartað yfir því að kjararáð hefði ekki tekið efnislega afstöðu til erinda félagsins þar sem sett hafði verið fram beiðni um leiðréttingu launa félagsmanna þess.

Varðaði erindið bráðabirgðaákvæði í lögum sem sett voru í lok árs 2008 og leiddu til lækkunar á launum félagsmanna í FFR. Féllu lögin úr gildi hinn 1. desember 2010.

Um framhaldið segir á vef umboðsmanns Alþingis:

„Hinn 28. júní 2011 felldi kjararáð úrskurð þar sem niðurstaða meiri hluta ráðsins var sú að launalækkun sú er hafði komið til framkvæmda á árinu 2009, og varðaði m.a. félagsmenn FFR, skyldi að svo stöddu ekki ganga til baka en að laun skyldu hækka til samræmis við nýgerða kjarasamninga á þeim tíma. Kvörtun FFR byggðist á því að með úrskurðinum væri orðið ljóst að kjararáð hygðist fresta ákvörðun í málinu um óákveðinn tíma og af þeim ástæðum var farið fram á að umboðsmaður Alþingis tæki málið til efnislegrar skoðunar.

Eftir að athugun umboðsmanns á kvörtun FFR hófst kvað kjararáð, hinn 21. desember 2011, upp almennan úrskurð sem varðaði m.a. laun félagsmanna FFR. Þar var m.a. kveðið á um röðun í launaflokka og að fjöldi mánaðarlegra eininga skyldi að meginstefnu vera sá sami frá og með 1. október 2011 og verið hafði fyrir þá lækkun sem kjararáð ákvað með úrskurðum sínum á árinu 2009.“

Kjararáði hafi borið að endurskoða kjörin

Umboðsmaður vísar til lagabreytinga og segir að frá og með 30. nóvember 2010 hafi kjararáði borið að kanna hvort tilefni væri til breytinga á kjörum félagsmanna í FFR.

„Umboðsmaður Alþingis benti á að eftir 30. nóvember 2010, þegar tímabundin ákvæði til bráðabirgða í lögum nr. 148/2008 og nr. 127/2009 runnu sitt skeið á enda, hafi farið um heimildir og hugsanlegar skyldur kjararáðs til að endurskoða og afgreiða beiðnir um endurskoðun launa félagsmanna FFR eftir þeim almennu reglum sem gilda um störf kjararáðs. Með hliðsjón af því auk annarra lagabreytinga sem og að kjararáði höfðu borist erindi er að þessu lutu, m.a. frá FFR, var niðurstaða umboðsmanns sú að kjararáði hafi borið frá þeim tíma að leggja mat á hvort fram væru komnar breytingar sem gæfu tilefni til þess að taka nýjar ákvarðanir um laun þeirra sem heyrðu undir ráðið, þar á meðal hvort tilefni hefði verið til breytinga á launum þeirra forstöðumanna ríkisstofnana sem sætt höfðu lækkun launa frá 1. mars 2009, samkvæmt úrskurði ráðsins vegna ákvæða laga nr. 148/2008 og 127/2009.

Umboðsmaður taldi að skort hefði á að það mál sem kjararáð réð til lykta með fyrrnefndum úrskurði 28. júní 2011, þar á meðal afgreiðsla þess á erindum FFR sem það hafði sent í nóvember og desember 2011 þar sem óskað var eftir að kjararáð endurskoðaði laun félagsmanna, hefði verið rannsakað svo fullnægjandi væri miðað við þær kröfur sem 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 gerir, og þeim viðmiðunum sem kjararáði ber að lögum að fylgja við ákvarðanir sínar.“

Ráðið hafi brotið stjórnsýslulög

Þá telur umboðsmaður að kjararáð hafi brotið stjórnsýslulög við meðferð málsins.

„Þá var það niðurstaða umboðsmanns að ákveðnar upplýsingar sem kjararáð hafði aflað frá fjármálaráðuneytinu, og vísað var til í úrskurði ráðsins 28. júní 2011, hefði ekki leyst kjararáð undan því að rannsaka málið með fullnægjandi hætti. Þær upplýsingar höfðu samkvæmt efni úrskurðarins verulega þýðingu við úrlausn málsins. Kjararáð hefði því brotið gegn 13. gr. stjórnsýslulaga með því að veita FFR ekki kost á að koma að andmælum vegna þeirra gagna.

Að lokum var það niðurstaða umboðsmanns að ekki yrði séð að það hefði samrýmst þeim reglum um málshraða, sbr. 9. gr. stjórnsýslulaga, sem kjararáði bar að fylgja í málinu að fresta afgreiðslu erindis FFR í ákvörðun ráðsins hinn 28. júní 2011 með vísan til þess að ekki lægi fyrir hver yrðu afdrif mála vegna breytinga á launum hjá þeim hópi ríkisstarfsmanna sem sættu lækkun launa vegna tilmæla ríkisstjórnarinnar.“

Kjararáð endurskoði vinnubrögð

Þá telur umboðsmaður Alþingis að skort hafi á gegnsæi í ákvörðunum ráðsins. Telur umboðsmaður jafnframt að kjararáði beri að taka vinnubrögð sín til endurskoðunar.

„Með vísan til þeirra athugasemda sem hann hafði sett fram, og þess að ekki yrði séð að kjararáð hefði bætt úr þeim annmörkum á rannsókn málsins, sérstaklega að því er varðaði álag og vinnuframlag forstöðumanna við þá ákvörðun sem kjararáð tók 21. desember 2011, setti umboðsmaður jafnframt fram þau tilmæli að það tæki erindi FFR til meðferðar að nýju, kæmi fram ósk um það frá félaginu, og leysti þá úr málinu í samræmi við þau sjónarmið sem fram hefðu komið í álitinu. Þá voru tilmæli umboðsmanns að kjararáð hefði þau sjónarmið sem rakin hefðu verið framvegis í huga í störfum sínum.“

Ekki farið að reglum um málshraða

Loks fær umboðsmaður ekki „séð að það hafi samrýmst þeim reglum um málshraða sem kjararáði bar að fylgja í málinu að fresta afgreiðslu erindis FFR í ákvörðun hinn 28. júní 2011 með vísan til þess að ekki lægi fyrir hver yrðu afdrif mála vegna tiltekinnar lækkunar launa hjá öðrum ríkisstarfsmönum“.