Íslendingar vita meira um tunglið en Grænland

Ég skrifa þessa bók vegna þess að mér finnst framtíð Íslands einstaklega björt og held að menn geri sér almennt ekki grein fyrir því hvað landið hefur upp á að bjóða,“ segir Heiðar Guðjónsson fjárfestir og höfundur bókarinnar Norðurslóðasókn – Ísland og tækifærin. Hann segir þetta skýrast af breytingum sem eru að verða á heimsvísu, þeirri helst að mannkyni fjölgar gríðarlega hratt. „Þegar ég fæddist rétt eftir 1970 voru þrír milljarðar manna á jörðinni, þegar ég fer á eftirlaun 2040 verða þeir orðnir tíu. Hvernig ætlum við að fara að því að fæða og klæða allt þetta fólk og bjóða því upp á mannsæmandi lífsgæði?“ spyr Heiðar,

Hann nefnir annað. „Fólk er í auknum mæli að flytja í borgir, heimurinn er með öðrum orðum að iðnvæðast meira og meira. Borgarskipulag krefst til lengri tíma litið minni orku en dreifðar byggðir. Borgum með meira en tíu milljónir íbúa fjölgar stöðugt. Í ár eru þær tuttugu og fimm en verða nær fjörutíu árið 2025. Aðeins ein borg af þeim fjórtán sem bætast við er á Vesturlöndum: Chicago. Hinar verða væntanlega Chengdu, Dongguan, Guangzhou, Hangzhou, Shenzhen, Tianjin og Wuhan í Kína, Kinshasa í Kongó, Lagos í Nígeríu, Jakarta í Indónesíu, Lahore í Pakistan og Chennai á Indlandi.

Með þessu eykst ásókn í hrávörur og þá er bara eitt svæði í heiminum eftir ókannað og eftir að nýta, það eru norðurslóðir. Menn geta haft skoðun á því hvort gott eða slæmt sé að nýta þær auðlindir en það sem við þurfum að átta okkur á er að í kringum okkur, utan okkar lögsögu, verða þær nýttar. Þá er spurningin þessi: Eigum við að taka þátt í þeirri nýtingu? Stöndum við hjá höfum við ekkert um málið að segja. Það er að mínu mati ábyrgðarlaust.“

Engir villimenn

– Hvers vegna?

„Vegna þess að Ísland var alltaf miðstöð þjónustu fyrir Norðurheimskautið. Á árunum 1000 til 1200 upplifði Ísland sitt blómaskeið. Því er oft haldið að okkur að Íslendingar hafi verið algjörir villimenn á þessum tíma. Það er öðru nær. Ísland náði miklum hæðum í hátísku í fatnaði, handritagerð, menningu og öðru. Það var vegna þess að Ísland var miðstöðin. Öll nýting á auðlindum og þjónusta við Norðurheimsskautssvæðið fór í gegnum Ísland. Við getum auðveldlega endurheimt þessa stöðu, höfum við áhuga á því.“

– Hvernig eigum við að snúa okkur í þeim efnum?

„Byrjum á því að átta okkur á því hvað er að gerast í kringum okkur. Þegar maður gerir áætlun er alltaf skoðað fyrst hvaða þættir eru fyrir utan þitt áhrifasvið. Er hnattræn hlýnun í gangi? Er veðrið aftur að verða svipað og þegar víkingarnir námu hérna land, þegar veðurfar var hlýrra? Verður fólksfjölgun í heiminum virkilega eins mikil og spáð er? Verður sókn í hrávörur eins mikil og útlit er fyrir? Er það eitthvað sem mun koma inn á okkar borð og ef svo er viljum við taka þátt í því? Að mínum dómi þurfum við að horfa fram veginn. Við getum ekki búið til líf hér með því að liggja í fortíðinni. Við verðum að búa okkur undir framtíðina og taka þátt í þeim verkefnum sem okkur hugnast þar.“

Lesa má viðtalið í heild sinni í Sunnudagsblaði Morgunblaðsins