Ólæknandi pólitískur vírus

Eyþór Arnalds hyggst hætta í bæjarstjórn Árborgar og býður sig ekki fram í næstu bæjarstjórnarkosningum. Undanfarin fjögur ár hefur hann verið formaður bæjarráðs og setið í átta ár í bæjarstjórn sem oddviti D-lista. Áður hafði hann verið í fjögur ár í borgarstjórn í Reykjavík.

„Einhvern tíma verða allir menn að kveðja sviðið og ég er svo heppinn að geta valið tímann sjálfur,“ segir Eyþór. „Ég fékk draumatækifæri ásamt góðu fólki til að vinna að uppbyggingarstarfi í Árborg. Við fengum meirihluta atkvæða í síðustu kosningum og skýrt umboð kjósenda. Við lögðum höfuðáherslu á fjármál og skipulagsmál og höfum náð að laga öll aðalatriðin í báðum málaflokkum. Í fjármálunum skárum við niður í stjórnkerfinu, lækkuðum fasteignaskatta og skuldir. Í skipulagsmálum hefur mikið áunnist þar sem horfið var frá umdeildum áformum og leitað í grunninn og söguna. Bærinn átti ekki miðbæjarreitinn á Selfossi en í kreppunni keyptum við hann á hagstæðu verði og höfum unnið að því að gera hann sem manneskjulegastan.“

Hvaða verkefni taka við nú þegar þú kveður stjórnmálin?

„Meðfram starfinu í bæjarstjórn hef ég öll árin unnið í atvinnuuppbyggingu og mun nú snúa mér alfarið að þeim störfum, auk þess að sinna fjölskyldunni. Ég mun áfram vinna hjá Strokki sem hefur staðið að verkefnum eins og Becromal í Eyjafirði, sem er orðið eitt helsta útflutningsfyrirtæki landsins og framleiðir hátæknivörur úr áli. Strokkur hefur unnið að uppbyggingu GMR-stálverksmiðju á Grundartanga sem sinnir álverunum og endurvinnur stál. Af öðrum verkefnum má nefna kísilmálmverksmiðju ThorSil í Helguvík.“

Ef ég spyrði þig um erfiðasta tímann þinn í pólitík þá geri ég ráð fyrir að þú myndir nefna atvikið þegar þú varst tekinn fyrir ölvunarakstur.

„Já, það var aðfaranótt 14. maí 2006. Í slíkri stöðu er um tvennt að velja; að kenna öðru um eða læra af mistökunum. Á þessum tíma var of mikill hraði á mér og ég var of hrokafullur. Það er sagt að maður læri af reynslunni og stundum þarf hún að vera erfið. Þetta mál reyndi á þá sem voru í kringum mig. Sjálfstæðismenn í Árborg reyndust mér á vel erfiðum tímum og fjölskylda mín sérstaklega. Og það gerði mér gott að horfast í augu við galla mína.“

Var áfengi vandamál í þínu lífi á þessu tímabili?

„Sá maður sem sest undir stýri og ekur drukkinn á við áfengisvandamál að stríða. Hann verður að taka á sínum málum og ég gerði það.“

Þetta mál var í kastljósi fjölmiðla. Þér hlýtur að hafa fundist það erfitt.

„Það eru ekki allir sem upplifa það að mistök í einkalífinu komist í kastljósið. En þeir sem eru í kastljósinu verða líka að svara fyrir allt í kastljósinu. Lexían var því hörð en holl.“

Aðalatriðið hvað gert er

Þú talaðir fyrr í viðtalinu um að það væri hreyfing á kjósendum og stjórnmálamönnum. Þessi hreyfing kjósenda virðist hafa áhrif á Sjálfstæðisflokkinn sem er ekki lengur sá 40 prósenta flokkur sem áður var talið svo sjálfsagt að hann væri.

„Það er ljóst að á árinu 2008 lenti Sjálfstæðisflokkurinn í tilvistarkreppu og glataði bæði trausti og fylgi og þó að flokkurinn hafi náð hluta fylgisins til baka hefur hann ekki gert það að fullu. Ástæðurnar eru ýmiskonar og staðan er ekki eins alls staðar á landinu. Í Árborg fórum við úr 24 prósentum í 40 prósent 2006 og úr 40 prósentum yfir í 50 prósent eftir hið fræga hrun. Meðan verið var að berja á Sjálfstæðisflokknum á landsvísu fékk hann lélega kosningu í Reykjavík og galt afhroð á Akureyri en hlaut mjög góða kosningu víða í Suðurkjördæmi.

En þetta er líka spurning um það fyrir hvað Sjálfstæðisflokkurinn stendur. Flokkar sem eru lengi við völd þurfa að minna sig á fyrir hvað þeir standa. Að mínu mati stukku Píratar inn í ákveðið tómarúm. Þeir tala fyrir einstaklingsfrelsi og persónuvernd sem borgaralegur flokkur eins og Sjálfstæðisflokkurinn hefur löngum staðið vörð um, en af einhverjum ástæðum sáu kjósendur ekki þessar áherslur Sjálfstæðisflokksins. Flokkurinn þarf að vera með trúverðuga sýn á það fyrir hvað hann stendur. Í Reykjavík hefur til dæmis ekki verið ljóst fyrir hvað flokkurinn stendur þegar kemur að skipulagsmálum, skattamálum og fjármálum.“

Hvernig finnst þér ríkisstjórnarsamstarfið hafa tekist fram að þessu?

„Mér finnst margt hafa verið mjög vel gert. Það er eðlilega óþolinmæði í fólki, til dæmis vegna úrlausna í skuldamálum, en mér finnst ríkisstjórnin hafa farið rétta leið í því að leiðrétta húsnæðislánin. Ef sá sem skuldar í húsinu sínu getur notað skattkerfið til að borga niður höfuðstólinn þá er það heilbrigður hvati. Við erum með of marga mjög óheilbrigða hvata í kerfinu. Vaxtabætur eru til dæmis verðlaun fyrir að skulda en menn fá fasteignaskatt fyrir að eiga. Það er miklu heilbrigðara að fólk sem leggur sig fram við að vinna fái umbun frekar en fólk fái greitt fyrir að skulda. Þannig getur fólk eignast á nýjan leik.

Síðan held ég að sú ákvörðun að afnema undanþáguna fyrir fjármálafyrirtæki í slitameðferð hafi verið mjög mikilvæg. Bankakerfið er alltof stórt og skapar ekki verðmæti í sjálfu sér heldur er milliliður. Ríkisstjórnin hefur svo sýnt metnað í að bæta Landspítalann og gera betur við aldraða. Hún á hins vegar eftir að taka á kerfinu og skera niður. Vonandi gerir hún það. Reynsla okkar í Árborg sýnir að það er hægt.“

Hvernig heldurðu að þér gangi að lifa án stjórnmálanna sem hafa verið svo stór þáttur í lífi þínu?

„Það er ekki víst að ég læknist af pólitíska vírusnum. Ég þekki enga lækningu. Það er sennilega hægt að halda þessum sjúkdómi niðri, en það er ekki hægt að lækna hann.“

Lesa má viðtalið við Eyþór í heild í sunnudagsblaði Morgunblaðsins.