Innlent | mbl | 2.12.2015 | 16:10 | Uppfært 18:00

Studdi ekki hernaðaraðgerðir

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra. mbl.is/Styrmir Kári

„Ljóst má vera að ef til greina kæmi, af hálfu íslenskra stjórnvalda, að biðjast afsökunar á einhverjum þeim hernaðaraðgerðum sem ráðist hefur verið í með það að markmiði að steypa einræðisherrum af stóli koma vart önnur átök til álita en árásin á Líbýu þar sem ríkisstjórn Íslands var virkur þátttakandi í ákvörðun um hernaðaraðgerðir.“

Þetta segir Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra í svari við skriflegri fyrirspurn frá Svandísi Svavarsdóttur, þingflokksformanni Vinstrihreyfingarinnar - græns framboðs. Svandís vakti máls á því að Tony Blair, fyrrverandi forsætisráðherra Bretlands, hefði beðist afsökunar á rangri upplýsingagjöf til bresks almennings í aðdraganda Íraksstríðsins sem hófst árið 2003. Spurði hún Sigmund hvort hann myndi beita sér fyrir hliðstæðri afsökunarbeiðni til Íslendinga þar sem sömu upplýsingar hafi verið notaðar „til að skipa íslenska ríkinu í hóp stuðningsríkja árásarstríðsins gegn Írak.“ Sigmundur bætti við að ekki yrði þó lagt mat á það í svarinu hvort tilefni eða forsendur væru fyrir afsökunarbeiðni vegna stuðnings síðustu ríkisstjórnar, sem Svandís sat meðal annars í sem ráðherra um tíma, við árásina á Líbíu.

Snerist um uppbyggingu og millilendingar

Sigmundur vísar í svari sínu til gagna um málið sem utanríkisráðuneytið hafi gert opinber árið 2010, í tíð síðustu ríkisstjórnar. Ekki verði séð af þeim að íslensk stjórnvöld hafi haft nokkra aðkomu að þeirri ákvörðun Bandaríkjamanna og bandamanna þeirra um að ráðast inn í Írak sem þá hafi verið undir stjórn Saddams Hussein. Þvert á móti sýndu gögn málsins að skráning Íslands á lista sem í daglegu tali hafi kallast „listi hinna viljugu þjóða“ hafi verið að frumkvæði bandarískra stjórnvalda. Fulltrúi utanríkisráðuneytisins sem tekið hafi við listanum hafi gert erindreka bandarískra stjórnvalda ljóst að Ísland væri herlaust land og gæti ekki stutt hernaðaraðgerðir.

„Ekki verður annað séð en að aðkoma Íslands hafi verið bundin við fyrirheit um þátttöku í uppbyggingu í Írak að stríði loknu auk þess sem flug yfir landið og millilendingar voru heimilaðar. Það er skoðun ráðherra að ekki hefði átt að heimila bandarískum stjórnvöldum að skrá Ísland á lista sem tengdur var við hernaðaraðgerðir og að eftir birtingu listans hefði verið æskilegt að Íslendingar hefðu áréttað betur, opinberlega, að vera á listanum fæli ekki í sér stuðning við hernaðaraðgerðir eins og fulltrúa bandarískra stjórnvalda hafði verið gert ljóst þegar hann afhenti listann,“ segir ennfremur í svarinu. Ísland hafi aðeins einu sinni haft beina aðkomu að ákvörðun um hernaðaríhlutun en það hafi verið vegna árásarinnar á Líbíu árið 2011 í tíð síðustu ríkisstjórnar.