Innlent | mbl | 24.10.2016 | 13:57

Risaskref fyrir heilbrigðisþjónustu

Frá framkvæmdum við Landspítalann í dag. mbl.is/Golli

Flókinn búnaður

Fram kemur á vef Íslenskrar erfðagreiningar að skannanum fylgi óhjákvæmilega mikill og flókinn búnaður.
Er hann notaður til að framleiða geislavirk merkiefni í sérstakri lyfjaframleiðslustofu, sem er síðan sprautað í sjúklinginn.
Sjúklingurinn sjái aðeins jáeindaskannann en búnaðurinn sé að öðru leyti aðeins aðgengilegur starfsfólki spítalans.
Enda sé framleiðsla og meðhöndlun geislavirkra efna aðeins á færi þeirra sem fengið hafa til þess þjálfun.
Geislavirku efnin eru búin til í svokölluðum hringhraðli sem komið er fyrir í steinsteypum klefa neðanjarðar.
Inni í hraðlinum er rafstraumur notaður til að auka hraða öreindar, og segulsvið til þess að halda henni á hringlaga braut.
Öreindinni er skotið á efni sem umbreytist í geislavirka samsætu.
Eftir að merkiefni hefur verið sprautað í sjúklinginn þarf hann að liggja kyrr í um það bil klukkustund á meðan geislavirka efnið dreifist um líkamann og safnast fyrir í þeim krabbameinsæxlum sem kunna að vera í honum.
Að því búnu fer sjúklingurinn í jáeindaskannann sem tekur myndir þar sem hægt er að greina þá staði þar sem að merkiefnið gefur frá sér jáeindir.

Hafist var handa í dag við að færa tæknibúnað, sem nauðsynlegur er fyrir nýjan jáeindaskanna Landspítalans, ofan í jörðu við spítalann. Fluttir verða þrír gámar frá Sundahöfn sem saman innihalda fyrstu og stærstu eininguna af þremur.

„Meðal annars er þetta rafeindahraðall sem býr til þau geislavirku efni sem nauðsynleg eru til að jáeindaskanninn geti starfað,“ segir Guðmundur Hreiðarsson, framkvæmdastjóri HealthCo, sem fer með umboð lækningatækja General Electric hér á landi.

Guðmundur segir flutningana risastórt skref fyrir íslenska heilbrigðisþjónustu en bendir á að skanninn komi síðar á árinu, ásamt sérstakri rannsóknarstofu.

„Við erum að losa fyrsta gáminn núna, en við hífum þetta í gegnum gat þar sem búið er að smíða nokkurs konar byrgi. Svo er átta tonna steypulok híft ofan á gatið og því þannig lokað,“ segir hann og bætir við að alls verði um sextíu tonn efnis flutt niður í byrgið í dag.

Fjöldi manna er nú að störfum við húsnæði Landspítalans. mbl.is/Golli

Lykiltæki við umönnun krabbameinssjúkra

Eins og mbl.is greindi frá í ágúst á síðasta ári eru jáeindaskanninn og byggingin utan um hann tilkomin fyrir tilstilli peningagjafar Íslenskrar erfðagreiningar, en verðmæti gjafarinnar nemur rúmum 840 milljónum króna.

Frétt mbl.is: Gefur þjóðinni jáeindaskanna

Í tilkynningu frá Íslenskri erfðagreiningu af því tilefni sagði að íslenskt heilbrigðiskerfi hefði verið vannært um skeið og væri illa tækjum búið. Eitt af því sem það hefði vantað væri jáeindaskanni, sem væri orðinn lykiltæki við umönnun krabbameinssjúkra.

Flókinn búnaður fylgir skannanum og því eru ófáir kaplar sem leggja þarf næstu vikur. mbl.is/Golli

Notaður meira hér á landi

Páll Matthíasson, forstjóri Landspítalans, tók svo í janúar á þessu ári fyrstu skóflustunguna að húsnæðinu sem hýsa mun skannann, en það er samtengt spítalanum að norðanverðu.

Frétt mbl.is: Bylting í greiningu sjúkdóma

Jáeindaskanni er fyrst og fremst nýttur til greiningar á krabbameini, bæði til að finna meinið fyrr og til að finna útbreiðslu þess og þar með aðferðir til að meðhöndla það. Um 200 manns voru sendir í jáeindaskanna erlendis á árinu 2014 en ljóst þykir að notkunin verði mun meiri með tilkomu nýja skannans hér á landi.

Flókinn búnaður

Fram kemur á vef Íslenskrar erfðagreiningar að skannanum fylgi óhjákvæmilega mikill og flókinn búnaður.
Er hann notaður til að framleiða geislavirk merkiefni í sérstakri lyfjaframleiðslustofu, sem er síðan sprautað í sjúklinginn.
Sjúklingurinn sjái aðeins jáeindaskannann en búnaðurinn sé að öðru leyti aðeins aðgengilegur starfsfólki spítalans.
Enda sé framleiðsla og meðhöndlun geislavirkra efna aðeins á færi þeirra sem fengið hafa til þess þjálfun.
Geislavirku efnin eru búin til í svokölluðum hringhraðli sem komið er fyrir í steinsteypum klefa neðanjarðar.
Inni í hraðlinum er rafstraumur notaður til að auka hraða öreindar, og segulsvið til þess að halda henni á hringlaga braut.
Öreindinni er skotið á efni sem umbreytist í geislavirka samsætu.
Eftir að merkiefni hefur verið sprautað í sjúklinginn þarf hann að liggja kyrr í um það bil klukkustund á meðan geislavirka efnið dreifist um líkamann og safnast fyrir í þeim krabbameinsæxlum sem kunna að vera í honum.
Að því búnu fer sjúklingurinn í jáeindaskannann sem tekur myndir þar sem hægt er að greina þá staði þar sem að merkiefnið gefur frá sér jáeindir.