Innlent | mbl | 3.5.2017 | 12:09

ESA skoðar ríkisábyrgð Landsvirkjunar

ESA rannsakar nú ríkisábyrgð á afleiðusamningum Landsvirkjunar. mbl.is/Sigurður Bogi Sævarsson

Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) ákvað í dag að hefja rannsókn á því hvort ríkisábyrgð á afleiðusamningum Landsvirkjunar feli í sér ríkisaðstoð sem stangast á við EES-samninginn.„Könnun ESA lýtur að því hvort Landsvirkjun nýtur efnahagslegs ávinnings af ríkisábyrgðinni eða hvort endurgjaldið fyrir hana er á markaðskjörum. Ákvörðunin í dag felur ekki í sér niðurstöðu í málinu,“ er haft eftir Helgu Jónsdóttur, stjórnarmanns ESA í tilkynningu frá stofnuninni.

Þar er vísað til þess að Landsvirkjun sé stærsti raforkuframleiðandi á Íslandi og fimmti stærsti framleiðandi endurnýjanlegrar raforku í Evrópu. Félagið sé í samkeppni við aðra raforkuframleiðendur í Evrópu þegar komi að stóriðju og til að verjast gengis- og vaxtaáhættu í skuldasafni sínu hafi Landsvirkjun gert ýmiss konar afleiðusamninga sem íslenska ríkið hefur gengið í ábyrgð fyrir. Seðlabanki Íslands fer með hlutverk Ríkisábyrgðasjóðs og þar með umsýslu ríkisábyrgða samkvæmt samningi við fjármálaráðuneytið.

Bent er á að árið 2009 hafi ESA komist að þeirri niðurstöðu að að ótakmarkaðar ríkisábyrgðir fælu í sér ríkisaðstoð, sem ekki samræmdist EES-samningnum og var íslenskum stjórnvöldum falið að gera viðeigandi ráðstafanir til að koma í veg fyrir að lánssamningar Landsvirkjunar og Orkuveitu Reykjavíkur stönguðust á við samninginn.

Höfuðstöðvar Eftirlitsstofnunar EFTA.

Í kjölfarið var lögum breytt á Íslandi þannig að fyrirtækjunum ber að greiða ríkisábyrgðargjald sem samsvarar þeim ávinningi sem þau njóta vegna ríkisábyrgðarinnar. Má ábyrgðin ekki ná til meira en 80% af útlánum eða fjárhagsskuldbindingum. Ábyrgðirnar, sem gefnar eru út til Landsvirkjunar vegna afleiðusamninga, falla ekki undir þennan ramma og virðast ekki uppfylla þessi skilyrði.

Að mati ESA geta ábyrgðirnar á afleiðusamningum Landsvirkjunar leitt til efnahagslegs ávinnings fyrir fyrirtækið og því virðast þær ekki vera í samræmi við EES-reglur. Þegar ESA hefur fengið fullnægjandi upplýsingar og lokið rannsókn sinni getur niðurstaðan þó orðið sú að ekki sé um að ræða ríkisaðstoð eða að ríkisaðstoð sé í samræmi við EES-samninginn að hluta eða öllu leyti.

ESA kallar nú eftir athugasemdum og upplýsingum frá íslenskum yfirvöldum. Jafnframt kallar stofnunin eftir athugasemdum frá þeim aðilum sem telja sig eiga hagsmuna að gæta.