Innlent | mbl | 2.6.2017 | 18:31 | Uppfært 19:01

Jafnvægi verði á húsnæðismarkaði 2019

Aðgerðir í húsnæðismálum kynntu þau Björt Ólafsdóttir og Þorsteinn Víglundsson í dag. mbl.is/Hanna Andrésdóttir

„Húsnæðismarkaðurinn hefur núna tvívegis á síðastliðnum áratugum brugðist fólkinu í landinu,“ segir Þorsteinn Víglundsson, félags-, jafnréttis- og húsnæðismálaráðherra sem í dag kynnti húsnæðissáttmála, aðgerðaáætlun í fjórtán skrefum varðandi húsnæðismarkaðinn, ásamt Björt Ólafsdóttur, umhverfis- og auðlindaráðherra. Til stendur að halda sérstakt húsnæðisþing í október og sérstakur verkefnastjóri mun fylgja í því eftir næstu árin til þess að tryggja framkvæmd þeirra.

„Markmiðið með verkefninu er að koma í veg fyrir að þetta gerist aftur og að flýta þeim tímapunkti að við náum jafnvægi á húsnæðismarkaðinn á nýjan leik,“ segir Þorsteinn. „Við ætlum að með þessum aðgerðum getum við hraðað því að jafnvægi náist aftur á fasteignamarkaði þannig að við metum þetta svo að með þessum aðgerðum myndi jafnvægi nást í kringum árið 2019.“

Frétt af mbl.is

Ríkislóðum verði komið í byggð

„Við erum að horfa til þeirra sem að þurfa nauðsynlega, eins og við þurfum öll, þak yfir höfuðið og markaðurinn hefur ekki verið að ná að mæta,“ sagði þá Björt við kynningu húsnæðissáttmálans. „Það er auðvitað ungt fólk, efnaminna fólk og þar erum við að beina sjónum okkar, en auðvitað er þetta mikilvægt fyrir allt samfélagið í heild.“

Aðgerðahópurinn hefur unnið talsverða greiningarvinnu með aðkomu ýmissa aðila við að kortleggja vandann á húsnæðismarkaði en sú vinna var að mestu unnin af Íbúðalánasjóði. „Í stuttu máli er niðurstaðan sú að hér vantar allt að 9000 íbúðir á næstu þremur árum,“ sagði Þorsteinn.

Þorsteinn Víglundsson. mbl.is/Hanna Andrésdóttir

Þá var samræming húsnæðisáætlana sveitarfélaganna annar liður í aðgerðunum sem hópurinn segir afar mikilvægan þátt. „Það er ekki hægt að hvert sveitafélag fyrir sig sé að leggja sína eigin húsnæðisáætlun í einangrun við áætlanir nágrannasveitafélagsins,“ sagði Þorsteinn.

Hvatar til langtímaleigu og einföldun regluverks

Nokkrir þættir í þeim aðgerðum sem boðaðar eru felast í breytingu laga, reglna og ferla. Í því samhengi verður til að mynda skoðað hvernig hægt sé að breyta hvötum sem hafi áhrif á þann veg að langtímaleiga verði gerð húsnæðiseigendum fýsilegri kostur.

„Það eru skattalegar aðgerðir sem að við erum að skoða þar og það er verið að horfa á að athuga með skammtímaleigu, hvort það eigi að setja einhverjar takmarkanir þar, það er ekkert búið að ákveða í þeim efnum,“ sagði Björt um þá hvata sem hugsanlega komi til greina.

Aukinn sveigjanleiki í útleigu á hluta húsnæðis er annar þáttur í aðgerðunum sem kynntar voru í dag. „Það hefur verið áætlað að í það minnsta nokkur hundruð íbúðir eða herbergi sem hægt væri að losa upp á markaðnum með þessum hætti,“ sagði Þorsteinn.

Björt Ólafsdóttir. mbl.is/Hanna Andrésdóttir

Einföldun á regluverki byggingamála, sem tíðrætt hefur verið um, er jafnframt meðal aðgerðanna fjórtán og er nú unnið að einföldun regluverks hvað þetta varðar í umhverfis- og auðlindaráðuneytinu og verða drög að því kynnt í haust.

Sama á við um regluverk og framkvæmd skipulagsmála sem stendur til að einfalda með það að markmiði að lækka byggingakostnað. „Ferlar, kannski helst á milli ríkis og sveitafélaga, ganga dálítið hægt. Ég held að það séu allir sammála um það og við viljum finna leiðir hvernig við getum flýtt þeim,“ útskýrði Björt.

Keldnaholt, Veðurstofureitur og Landhelgisgæslureitur verði nýttir

Þá verður gjaldtaka innviða eða samfélagsgjald skoðuð og metinn með það að markmiði að hvati verði til þess að byggja smærri íbúðir. „Útgangspunkturinn alltaf sá sami í öllum þessum verkefnum og það er að tryggja nægt framboð og sér í lagi að tryggja nægt framboð af hagkvæmum smærri íbúðum til fyrstu kaupa,“ sagði Þorsteinn.

„Það eru fjöldi lóða hérna á höfuðborgarsvæðinu í eigu ríkisins sem að standa ýmist ónýttar eða lítið nýttar og þar er horft til lóða eins og til dæmis Keldna, Keldnaholts, það er Veðurstofureitur, Landhelgisgæslureitur, það eru svæði í kringum Borgarspítala og svona mætti áfram telja,“ sagði þá Þorsteinn um þær lóðir í ríkiseigu sem til stendur að koma í byggð. Fjármálaráðherra og borgarstjóri undirrituðu viljayfirlýsingu þess efnis samhliða kynningunni í dag. „Við erum að gera ráð fyrir að þarna verði hægt að reisa allt að 2000 íbúðir á komandi árum,“ bætti Þorsteinn við.

Benedikt Jóhannesson fjármálaráðherra og Dagur B. Eggertsson borgarstjóri undirrita viljayfirlýsingu. mbl.is/Hanna Andrésdóttir

„Startlán“ og félagslegt kaupleigukerfi til skoðunar

Nefndar voru einnig aðgerðir til að mæta fjármögnun einstaklinga til húsnæðiskaupa þar sem sérstaklega verða skoðaðar tvær leiðir: Svonefnd startlán sem eiga sér norska fyrirmynd sem fela í sér að hægt verði að viðbótarlán sem nemur hluta eða jafnvel allri höfuðstólsgreiðslu við íbúðakaup og hins fari fram mat á félagslegu kaupleigukerfi. Þessir þættir eru þegar í undirbúningi.

Flýta skal einnig fyrir og fjölga sértækum húsnæðisúrræðum fyri fatlað fólk og leita leiða til að ná niður kostnaði við byggingu slíkra úrræða. „Hér held ég að við séum ekki að standa okkur nægilega vel í að tryggja fötluðum einstaklingum þau úrræði sem nauðsynleg eru til þess að þau geti stigið fyrstu skrefin inn á fasteignamarkaði,“ sagði Þorsteinn.

Allt að 3.200 íbúðir til viðbótar

Þá voru tvenns konar félagslegar aðgerðir nefndar meðal aðgerða, þ.e. fjármögnun til uppbyggingar námsmannaíbúða og að aukið fjármagn verði lagt í almenna íbúðakerfið. Uppbygging almenna íbúðakerfisins verði haldið áfram með 1,5 milljarða króna aukningu fjármagns til ársins 2020.

„Hérna er um verulega uppbyggingu að ræða,“ sagði Þorsteinn en gert er ráð fyrir því að á tímabilinu 2016-2022, verði veitt stofnframlög til bygginga allt að 3.200 íbúða á höfuðborgarsvæðinu. Þá tók Björt það fram að aðgerðirnar hafi ekki verið fullkomlega útfærðar á öllum sviðum, en sú vinna muni halda áfram.