Innlent | mbl | 22.6.2019 | 10:03 | Uppfært 13:17

Vegið að æru föður Þorsteins

Þorsteinn Víglundsson varaformaður Viðreisnar. mbl.is/Eggert

Þorsteinn Víglundsson, þingmaður Viðreisnar, segir að undir venjulegum kringumstæðum myndi hann ekki svara ómerkilegheitum Vilhjálms Birgissonar, formanns Verkalýðsfélags Akraness, en þegar vegið sé að æru föður hans, Víglundar Þorsteinssonar, sem lést fyrir skömmu þá geti hann ekki annað en svarað.

Vilhjálmur skrifar í opinni færslu á Facebook að það væri forvitnilegt ef Þorsteinn Víglundsson myndi upplýsa launafólk hvað lífeyrissjóðirnir töpuðu af lífeyri launafólks vegna gjaldþrots BM Vallá. Þá er kannski rétt að hann upplýsi um leið hvað BM Vallá borgaði fyrir Sementsverksmiðjuna á sínum tíma.

Vilhjálmur Birgisson, formaður VLFA. mbl.is/Hari

Í grein á vef Hringbrautar skrifar Vilhjálmur að honum verði flökurt yfir viðbrögðum Þorsteins og Guðrúnar Hafsteinsdóttur vegna tillögu formanns VR að leggja til við trúnaðarráð VR að setja alla stjórnarmenn af sem stóðu að því að hækka vexti hjá Lífeyrissjóði verslunarmanna.

„Það er rétt að allir átti sig á því að þegar við samþykktum að semja á hófstilltum nótum við Samtök atvinnulífsins, þá var það gert vegna þess að SA seldu okkur að slíkt myndi leiða til lægri vaxta á Íslandi. Því var ekkert annað í stöðunni en að skipta út fulltrúum VR í stjórn lífeyrissjóðsins í ljósi þess að stjórn sjóðsins vann gegn markmiðum lífkjarasamningsins með því að hækka vextina.

Það er grátbroslegt að sjá og heyra viðbrögð eins og t.d. frá fyrrverandi framkvæmdastjóra Samtakaatvinnulífsins og núverandi þingmanni Viðreisnar, Þorsteini Víglundssyni, sem gagnrýnir harðlega þessa ákvörðun hjá formanni sem og trúnaðarráði VR. En Þorsteinn og Guðrún Hafsteinsdóttir formaður hjá Landssambandi lífeyrissjóða hafa kallað eftir inngripi frá Fjármálaeftirlitinu.

Manni verður flökurt yfir þessum viðbrögðum frá bæði Þorsteini og Guðrúnu. Af hverju verður manni flökurt? Jú, vegna þess að atvinnurekendur hafa fengið að vaða um lífeyrissjóði launafólks í gegnum árin og áratugina eins um sparibauka atvinnulífsins sé um að ræða.

Nægir að nefna í því samhengi að rifja upp að lífeyrissjóðirnir töpuðu 500 milljörðum af lífeyri launafólks í Hruninu, allt vegna glórulausra fjárfestinga í fjármálakerfinu og atvinnulífinu.

Magnað að þessir áðurnefndu aðilar skyldu ekki hafa kallað eftir úttekt frá Fjármálaeftirlitinu til að rannsaka 500 milljarða tap lífeyrissjóðanna vegna glórulausra fjárfestinga í fjármálakerfinu á sínum tíma.

Það væri t.d. forvitnilegt ef Þorsteinn Víglundsson myndi upplýsa launafólk hvað lífeyrissjóðirnir töpuðu af lífeyri launafólks vegna gjaldþrots BM Vallá. Þá er kannski rétt að hann upplýsi um leið hvað BM Vallá borgaði fyrir Sementsverksmiðjuna á sínum tíma,“ segir í grein Vilhjálms á Hringbraut.

Gjaldþrotið mikið áfall

Þorsteinn ákvað í morgun að svara þessum skrifum Vilhjálms á Facebook og veitti mbl.is heimild til þess að birta þau skrif.

„Vilhjálmur Birgisson veitist að mér á fésbókarsíðu sinni vegna skrifa minna um brottvikningu Trúnaðarráðs VR á fulltrúum félagsins í stjórn Lífeyrissjóðs Verslunarmanna. Vilhjálmur svarar í engu gagnrýni minni á þá óforsvaranlegu stjórnarhætti sem þessi aðgerð felur í sér, né heldur hvernig slíkt geti staðist lög. Hins vegar kýs hann að fara frekar í manninn.

Undir venjulegum kringumstæðum myndi ég láta slíkum ómerkilegheitum ósvarað en Vilhjálmur vegur ekki aðeins að æru minni í pistli sínum heldur einnig æru föður míns sem lést fyrir fáum mánuðum. Slíku get ég ekki látið ósvarað.

Í pistli sínum ýjar Vilhjálmur að því að lífeyrissjóðir hafi orðið fyrir fjárhagslegu tjóni vegna gjaldþrots BM Vallár, sem var í eigu föður míns og ég starfaði hjá sem framkvæmdastjóri og forstjóri um átta ára skeið. Stutta svarið við því er að lífeyrissjóðir voru hvorki fjárfestar né lánveitendur BM Vallár við þrot. Tjón lífeyrissjóða vegna gjaldþrots BM Vallár var því ekkert.

Þrot BM Vallá var stórt, enda fyrirtækið umfangsmikið í rekstri og skuldsett í erlendri mynt eins og fjölmörg fyrirtæki á þeim tíma. Efnahagshrunið hafði því mjög slæmar afleiðingar á rekstur félagsins og efnahag eins og gefur að skilja enda varð gríðarlega mikill samdráttur í byggingariðnaði á þessum tíma.

Við feðgar gerðum allt sem í okkar valdi stóð til að bjarga félaginu frá þroti. Við stóðum í mjög miklum og sársaukafullum hagræðingaraðgerðum í á þriðja ár þar sem rekstur félagsins var algerlega endurskipulagður. Það var aldrei greiddur arður út úr félaginu. Laun okkar feðga voru að sama skapi mjög hófleg miðað við launakjör æðstu stjórnenda fyrirtækja af sambærilegri stærð. Við börðumst með öllum tiltækum ráðum fyrir hag fyrirtækisins og starfsmanna þess. Hins vegar tókst okkur ekki að ljúka fjárhagslegri endurskipulagningu þess og því fór sem fór.

Blessunarlega fyrir starfsfólk fyrirtækisins var rekstur þess hins vegar aldrei stöðvaður enda hafði rekstrarleg endurskipulagning okkar á því tryggt að það var mjög vel lífvænlegt að lokinni fjárhagslegri endurskipulagningu eins og kom á daginn. Fyrirtækið er í miklum blóma í dag.

Vilhjálmur spyr líka hvers vegna kaupverð fyrir Sementsverksmiðjuna hafi ekki verið greitt á sínum tíma. Þessar upplýsingar liggja allar fyrir opinberlega en það er sennilega ekki efst í huga Vilhjálms. Í stuttu máli skýrist það af þeirri ástæðu að fyrirvari var gerður í kaupsamningi um samþykki ESA fyrir niðurfellingu lífeyrisskuldbindingar fyrirtækisins og hvort í því fælist ólögmætur ríkisstyrkur. Sú skuldbinding var á fimmta hundrað milljóna króna og því ljóst að forsendur kaupanna væru brostnar og fyrirtækið gjaldþrota ef óheimilt væri að fella þær niður. Það samþykki fékkst ekki fyrr en eftir að BM Vallá var komið í greiðslustöðvun í byrjun árs 2010 sem á endanum leiddi til gjaldþrots.

Ekkert óeðlilegt var í þeim viðskiptum. Og svo því sé til haga haldið þá hefði Sementsverksmiðjan að öllum líkindum farið í gjaldþrot árið 2003 ef BM Vallá hefði ekki keypt rekstur verksmiðjunnar í félagi við Björgun og norska sementsframleiðandann Norcem. Félagið hafði á þeim tíma tapað samtals 500 milljónum króna á þeim þremur árum sem liðin voru frá því Aalborg Portland hóf samkeppni á íslenskum sementsmarkaði og hafði auk þess tapað nær öllum viðskiptavinum sínum nema BM Vallá og fáeinum smærri kaupendum.

Kaupin á Sementsverksmiðjunni voru vafalítið ekki skynsamleg frá viðskiptalegum sjónarhóli. En faðir minn var ákveðinn í því að standa með verksmiðjunni, þrátt fyrir ítrekuð boð um betri kjör frá samkeppnisaðila. Hann var ötull talsmaður innlends iðnaðar og sýndi það í verki. Auk þess hafði verksmiðjan staðið með BM Vallá á erfiðum tímum og hann taldi það skyldu sína að standa með henni þarna.

Það var okkur feðgum mikið áfall þegar BM Vallá fór í þrot. Pabbi varði allri sinni starfsævi þar. Byrjaði á gólfinu á námsárum sínum og var ráðinn framkvæmdastjóri þess ári eftir að hann lauk námi. Ég lærði mjög margt á þessum árum með pabba. Bæði af þeim mistökum sem við gerðum en ekki síður af góðum stjórnarháttum, heiðarleika og prinsipp festu föður míns. Eftir fráfall hans er þessi tími með honum það dýrmætasta sem ég á.

Þess vegna get ég ekki liðið þessa lágkúru Vilhjálms Birgissonar í pistli hans. Hann má gagnrýna mig að vild. Sjálfur er ég ávallt reiðubúinn að eiga við hann rökræðu um málefni vinnumarkaðar og lífeyrissjóða. En ég geri þá kröfu til hans að hann mæti þá til slíkrar umræðu á málefnalegum grundvelli,“ skrifar Þorsteinn í morgun á Facebook.