Á að kenna um Snorra Sturluson eða bavíana

Úr grunnskólastarfi. Þorvaldur Örn Kristmundsson

Lektor við Menntavísindasvið Háskóla Íslands segir að pólitískar hræringar hafi haft áhrif á stefnumótun í menntakerfinu í gegnum tíðina. Dæmi um það séu áhrif nýfrjálshyggju um síðustu aldamót, sem birtust í Aðalnámskrá 1999 og áhrif endurreisnarstefnunnar sem gæti í nýjustu námskránni.

Aðalnámskrá grunnskóla er sett af mennta- og menningarmálaráðherra og er rammi utan um skólastarf grunnskólanna. Hún kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs, útfærir þá menntastefnu sem kveðið er á um í lögum og er helsta stjórntæki fræðsluyfirvalda til að tryggja samræmi og samhæfingu skólastarfs, eins og segir í núverandi aðalnámskrá sem kom út á árunum 2011 – 2013.

Meyvant Þórólfsson, lektor við Menntavísindasvið HÍ, hefur m.a. rannsakað stefnumótun í menntakerfinu og námskrárfræði. Hann segir töluverð átök hafa verið um menntastefnu hérlendis á 8. áratug síðustu aldar og í byrjun þess níunda.

Kenningar eins og tískustraumar

„Þessi átök, sem stundum hafa verið kenndi við „sögukennsluskammdegið“, voru um margt athyglisverð og mikilsverður lærdómur fyrir okkur sem höfum fjallað um menntamál fram á þennan dag,“ segir Meyvant. „Tekist var á um það í skólum, fjölmiðlum, á Alþingi og um allt samfélagið hvort íslensk börn ættu að læra um Snorra Sturluson og sögu Íslands eða samfélög bavíana í Afríku og lífshætti framandi þjóða.“

Meyvant segir að í gegnum tíðina hafi stefnur risið og hnigið í menntamálaumræðu allt eftir því frá hvaða sjónarhorni menntunin hafi verið rannsökuð. „Trú okkar og jafnvel trúboð tengt slíkum sjónarmiðum kennismiða hefur ósjaldan leitt okkur í ógöngur. Við förum að fylgja kenningum eins og um tískustrauma sé að ræða, af því að nógu margir aðrir gera það.“

Í dag og næstu fjóra daga verður fjallað ítarlega um málefni grunnskólanna í Morgunblaðinu og á mbl.is. Næstu vikur og mánuði, fram að sveitarstjórnarkosningunum 31. maí, verður fjallað um helstu verkefni sveitarfélagana, en grunnskólarnir eru stærsta einstaka verkefnið.