Tækni & vísindi | mbl | 14.12.2009 | 7:37 | Uppfært 8:14

Yfirborð sjávar gæti hækkað um 2 metra

Jonas Gahr Støre og Al Gore á fundi Heimskautaráðsins í Trömsö fyrr á árinu.

Heimskautaísinn bráðnar mun hraðar en til þessa hefur verið talið og yfirborð sjávar gæti hækkað um allt að 2 metra á þessari öld ef svo heldur sem fram horfir. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu, sem Al Gore, fyrrverandi varaforseti Bandaríkjanna, og Jonas Gahr Støre, utanríkisráðherra Noregs, hafa látið vinna.

Þeir Gore og Støre fengu hugmyndina að því að gera þessa skýrslu þegar þeir hittust á fundi Norðurskautsráðsins í Tromsö í Noregi fyrr á þessu ári. Þeir munu kynna niðurstöðurnar á loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, sem nú stendur yfir í Kaupmannahöfn.

Fram kemur í norska blaðinu Aftenposten, sem hefur lesið skýrsluna, að helstu niðurstöðurnar séu þessar:

Ný ísmyndun nær ekki að vinna upp bráðnun á báðum pólsvæðunum, á Grænlandi, í Himalaíafjöllum og sama þróun er á jöklum um allan heim.
Áhrif bráðnunarinnar eru bæði svæðisbundin en hafa einnig áhrif um allan heim og veldur víxlverkun sem eykur á hlýnun loftslagsins. Þannig hefur minni hafís á norðurskautinu þau áhrif, að varmaupptaka frá sólu eykst. Það leiðir til þess að túndran þynnist sem aftur hefur þau áhrif að gríðarlegt magn af gróðurhúsalofttegundunum metani og koldíoxíði losnar út í andrúmsloftið.
Stöðugt meira magn af sótögnum frá brennandi lífmassa, svo sem trjám og grasi í Austur-Asíu, berst með vindinum og fellur á ísinn. Þetta eykur á bráðnunina vegna þess að sótið dregur í sig varma frá sólinni.

Jonas Gahr Støre segir við Aftenposten, að þessar niðurstöður séu alvarlegar en ljóst sé, að bráðnun íss á landi og við sjóinn sé svo mikil að hættan á að yfirborð sjávar hækki umtalsvert hafi aukist mjög á síðustu árum.

Hann segir að spá loftslagsnefndar Sameinuðu þjóðanna um að yfirborð hafsins gæti hækkað um 1 metra á öldinni hafi þótt öfgakennd en sé það ekki lengur. „Það eru miklar líkur á að hafið hækki um 1,2 metra og jafnvel um 2 metra á þessari öld," segir utanríkisráðherrann.

Að sögn Aftenposten hefur norska heimskautastofnunin ásamt vísindamönnum um allan heim safnað saman upplýsingum og lagt á þær mat fyrir skýrsluna. Gahr Støre segir, að í raun hafi niðurstöðurnar ekki komið á óvart. Hann segir að Gro Harlem Brundtland, fyrrverandi forsætisráðherra Noregs, muni afhenda framkvæmdastjóra Sameinuðu þjóðanna skýrsluna en sjálfur ætli hann að senda hana til utanríkisráðherra allra þeirra 192 landa, sem taka þátt í ráðstefnunni í Kaupmannahöfn.