Tækni & vísindi | mbl | 30.10.2018 | 13:36

Losun koltvísýrings frá flugsamgöngum eykst mikið

Í einkennandi greinum ferðaþjónustu kemur losun CO2 fyrst og fremst frá flugi, en umsvif íslenskra flugfélaga hafa vaxið mjög ört síðustu sex ár. mbl.is/Styrmir Kári

Samkvæmt losunarbókhaldi fyrir hagkerfi Íslands fór losun koltvísýrings (CO2) frá einkennandi greinum ferðaþjónustu fram úr losun fyrirtækja í framleiðslu málma árið 2016. Losun frá einkennandi greinum ferðaþjónustu hefur ríflega fimmfaldast frá árinu 1995 og nær þrefaldast frá árinu 2012.

Fram kemur á vef Hagstofur Íslands, að losun frá fyrirtækjum í sjávarútvegi og matvælaframleiðslu 2016 hafi hins vegar verið helmingi lægri en losun frá greininni árið 1995.

Graf/Hagstofa Íslands

Losunarbókhald hagkerfis Íslands (Air Emission Account) gefur aðra birtingarmynd af losun gróðurhúsalofttegunda frá Íslandi en sú mynd sem birtist í loftslagskýrslu Umhverfisstofnunar eins og greint var frá í frétt Hagstofunnar 26. október sl.

Þá segir, að losun frá málmvinnslu árið 2016 hafi verið fjórum sinnum meiri en árið 1995. Losun jókst umtalsvert árin 1998 og 2008 í samræmi við fjölgun fyrirtækja í greininni. Losun koltvísýrings frá málmvinnslu kemur nær eingöngu vegna notkunar kolefnis í framleiðsluferlinu sjálfu á meðan lítill hluti er vegna eldsneytisnotkunar.

Losun frá málmvinnslu árið 2016 var fjórum sinnum meiri en árið 1995. mbl.is/RAX

Bein fylgni á millli aukinnar losunar og fjölgunar farþega

Í einkennandi greinum ferðaþjónustu kemur losun CO2 fyrst og fremst frá flugi, en umsvif íslenskra flugfélaga hafa vaxið mjög ört síðustu sex ár. Í losunarbókhaldinu er ekki gerður greinarmunur á því hvort starfsemin fari fram á Íslandi eða erlendis, eða hvort verið sé að þjónusta ferðamenn, eða fólk búsett á Íslandi.

Losunin hefur beina fylgni við fjölgun farþega um Keflavíkurflugvöll. Frá 2012-2013 jókst fjöldi farþega um Keflavík jafnt og losun, eða 14%. Á árunum 2015-2016 fjölgaði farþegum um Keflavíkurflugvöll nær 35%. Losun frá greininni jókst um 36%. Þessi fylgni er hins vegar að hluta til tilviljun. Nokkur hluti farþega um Keflavíkurflugvöll ferðast með erlendum flugfélögum, sem telstjast ekki með í AEA tölunum. Á sama tíma hafa umsvif íslenskra flugfélaga án viðkomu í Keflavík aukist, að því er Hagstofan greinir frá.

Losunin hefur beina fylgni við fjölgun farþega um Keflavíkurflugvöll mbl.is/Hari

Þá segir, að losun í sjávarútvegi og matvælaframleiðslu komi fyrst og fremst vegna olíunoktunar hjá skipum, en einnig sé notkun olíu til suðu og bræðslu í framleiðslu nokkur. Samdráttur í CO2-losun frá þessari grein hafi verið meiri en bein fækkun skipa myndi bendi til. Frá 1999 til 2016 fækkaði skipum um 18% á meðan losun dróst saman um 50%.

Hagstofan segir, að það beri að taka fram að magn CO2 sem sé losað sé ekki það sama og hitunargildi losunar, sem mæld sé í CO2-ígildum. Magn CO2 fari fyrst og fremst eftir magni kolefnis sem oxað sé í koltvísýring með bruna eða annarri aðferð oxunar. CO2-ígildi vegi einnig losun metans og annarra gróðurhúsalofttegunda inn í eitt gildi.

Losun í sjávarútvegi og matvælaframleiðslu kemur fyrst og fremst vegna olíunoktunar hjá skipum. Ljósmynd/Þröstur Njálsson

Losun frá heimilum á einstakling náði hámarki í 2007

Losun frá íslenskum heimilum árið 2016 var 30% hærri en árið 1995, en hefur verið á bilinu 540 til 600 kílótonn CO2 frá 2008. Losun frá heimilum er fyrst og fremst vegna aksturs en einnig er tekið tillit til notkunar eldunargass, hitunarolíu og flugelda. Flug, strætóferðir, sorplosun, notkun rafmagns og jarðvarma telur ekki inn í losun heimila, heldur reiknast á viðeigandi atvinnugreinar.

Losun CO2 frá heimilum á einstakling náði hámarki árið 2007 (1,96 tonn CO2 á einstakling). Árið 2016 var losun heimilanna 1,7 tonn á einstakling, sú losun er sambærileg og frá meðalstórum fjölskyldubíll sem ekið er 8.000 km.