Vatnsskortur sem eitt sinn taldist óhugsandi er nú yfirvofandi í 17 löndum þar sem tæplega fjórðungur jarðarbúa býr. Tólf landanna eru í Miðausturlöndum og Norður-Afríku. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu Alþjóðaauðlindastofnunarinnar (e. World Resources Institute).
Aukin eftirspurn eftir vatni er meginástæða yfirvofandi vatnsskorts að mati skýrsluhöfunda. Málið er í raun sáraeinfalt: Aukin eftirspurn dregur úr vatnsforða heimsins. Eftirspurn á heimsvísu hefur meira en tvöfaldast frá því á 7. áratug síðustu aldar og engin merki eru um að eftirspurnin muni minnka á næstunni.
Í Chennai, sjöttu stærstu borg Indlands, er vatnaforði nánast uppurinn og í fyrra munaði mjög litlu að vatnaforði íbúa í Höfðaborg í Suður-Afríku kláraðist. Árið þar áður gripu borgaryfirvöld í Róm til þess ráðs að skammta vatn til að koma í veg fyrir að vatnsforðinn kláraðist.
Ástandið í 17 löndum er metið mjög alvarlegt, það er í Katar, Ísrael, Líbanon, Íran, Jórdaníu, Líbíu, Kúveit, Sádi-Arabíu, Erítreu, Sameinuðu arabísku furstadæmunum, San Marínó, Barein, Indlandi, Pakistan, Túrkmenistan, Óman og Botsvana. Í löndunum er um 80% alls vatnsforða notaður árlega með þeim afleiðingum að lítið safnast upp milli ára. Vatnsforðinn er aðallega nýttur í landbúnað.
Ástandið í 44 löndum er metið alvarlegt, en þar býr um þriðjungur jarðarbúa. Ísland er í 161. sæti af 164. sem úttektin nær til og tilheyrir hópi landa þar sem litlar líkur, eða minna en 10%, eru taldar á vatnsskorti á næstu árum.
Alþjóðaauðlindastofnunin telur að afleiðingar mikillar vatnsnotkunar og lítils vatnsforða geti orðið mjög alvarlegar, einkum vegna áhrifa loftslagsbreytinga sem dregið getur úr úrkomu og haft áhrif á eftirspurn eftir vatni.
Þá gerir aukin eftirspurn vegna fólksfjölgunar og aukinna efnahagsumsvifa illt verra. Í tólf af þeim sautján löndum sem eru í mestri hættu telur Alþjóðabankinn að hugsanlegt sé að landsframleiðsla þar dragist saman um sex til tólf prósent fyrir 2050.
Vatnsskortur er aðeins einn áhrifaþáttur vatnsöryggis, að því er fram kemur í skýrslunni. Líkt og hver önnur áskorun felst lausnin í hvernig brugðist er við ástandinu. Bent er á að sum ríki sem búa við líkur á miklum vatnsskorti hafi nú þegar tekið á vandanum með samræmdum aðgerðum. Stjórnvöld í Namibíu hafa til að mynda unnið að því síðustu fimmtíu ár að gera skólpvatn drykkjarhæft.
Alþjóðaauðlindastofnunin leggur til þrjár leiðir til að minnka vatnsnotkun og þar með minnka líkurnar á vatnsskorti:
Niðurstöður skýrslunnar eru skýrar: „Það eru óneitanlega vafasöm þróun í vatnsmálum í heiminum. En með því að að grípa til aðgerða núna og fjárfesta í bættri stjórnun er hægt að leysa vandann í þágu jarðarbúa og jarðarinnar allrar.“