Tækni & vísindi | mbl | 11.4.2020 | 21:53 | Uppfært 22:22

Reykjanesskagi að vakna eftir margra alda dvala

Landris hefur verið undir Reykjanesi við Þorbjörn frá því í janúar. mbl.is/Kristinn Magnússon

„Eftir óvirkni svo öldum skiptir virðist sem svæðið sé að vakna,“ segir Dave McGarvie, eldfjallafræðingur við Lancaster-háskóla, í samtali við The Guardian. Bendir hann á að síðasta virka tímabil hafi staðið yfir í þrjár aldir, eða frá 10.-13. aldar, og það sama gæti verið upp á teningnum nú.

Jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaga síðustu vikur hefur skiljanlega vakið áhuga utan landsteinanna og veitir blaðamaður The Guardian því athygli að frá því janúar hafa náttúruvársérfræðingar Veðurstofu Íslands yfirfarið ríflega 8.000 skjálfta á svæðinu. Þetta er mesta hrina sem mælst hefur á Reykjanesskaga frá upphafi mælinga.

Frétt af mbl.is

8.000 skjálftar síðan í lok janúar

Blaðamaðurinn vekur einnig athygli á nálægð Bláa lónsins við jarðskjálftavirknina sem og þeirri staðreynd að eini alþjóðaflugvöllur Íslands er á svæðinu þar sem virknin hefur mælst.

Landris mælist enn með miðju vestan við Þorbjörn. Samtals nemur landrisið um 10 cm frá því í lok janúar á þessu ári. Líkön af kvikuinnskoti gefa til kynna syllu á 3-4 km dýpi sem framkallar umtalsverða jarðskjálftavirkni á stóru svæði norðan við Grindavík. Engin merki eru um að kvika sé að færast nær yfirborði.

Landris mælist enn með miðju vestan við Þorbjörn. Samtals nemur landrisið um 10 sm frá því í lok janúar á þessu ári. mbl.is/Kristinn Magnússon

Kristín Jónsdóttir, hópstjóri náttúruvárvöktunar á Veðurstofu Íslands, segir í samtali við The Guardian að í versta falli geti hraun flætt í átt að Grindavík.

Jarðskjálftavirkni er enn mikil þótt dregið hafi úr stærri skjálftum á Reykjanesskaganum. Jörð skalf þó þar í morgun þegar skjálfti af stærð 3,2 varð um 4,6 kílómetra norðvestur af Grindavík.

Frétt af mbl.is

Jarðskjálfti við Grindavík

Í atburðum síðustu vikna telja vísindamenn að þrjú innskot hafi orðið á árinu. Fyrsta innskotið varð 21. janúar til 1. febrúar, sylla vestan við Þorbjörn á um 4 km dýpi. Frá 15. febrúar til 7. mars varð innskot vestast á Reykjanesskaganum, en líklega er þeirri þenslu lokið í bili. Frá 6. mars til dagsins í dag er önnur rishrina í gangi vestan við Þorbjörn. Líkönin sýna syllu á um 3,5 km dýpi og um helmingi minni rishraða en í fyrri hrinunni.

Reykjanesskagi er þekktur fyrir jarðskjálftavirkni. Á síðustu öld mældist veruleg virkni víða á Reykjanesskaga á árunum 1927-1955 og 1967-1977. Snemma á þessum virknitímabilum urðu jarðskjálftar við Brennisteinsfjöll, þ.e. M 6,3 árið 1929 og svo M 6,0 árið 1968, sem eru stærstu skjálftar sem mælst hafa í grennd við höfuðborgarsvæðið og geta valdið tjóni.

McGarvie bendir á að íbúar á svæðinu, og líklega afkomendur þeirra, megi búa sig undir það að vera á varðbergi og vera viðbúnir því að þurfa að rýma svæðið, rétt eins og almannavarnir hafa brýnt fyrir íbúum síðustu vikur og mánuði.