Nýorkubílarnir komnir á fulla ferð

Vinsældir nýorkubíla hafa farið vaxandi hérlendis síðustu misseri. Nú er svo komið að tengiltvinnbílar eru stærsti einstaki flokkur nýskráðra bíla og rafbílar koma þar á eftir. Samanlagt hafa í ár verið skráðir fleiri raf-, tvinn- og hybrid-bílar heldur en þeir sem ganga fyrir bensíni og díselolíu og munar þar talsverðu. Margt kemur til og má nefna aukna trú á rafhlöðum nýorkubílanna, hugarfarsbreytingu almennings og síðast en ekki síst að stjórnvöld hafa ýtt undir kaup á slíkum bílum með því að slá af gjöldum og álögum.

Gerbreyting tvö síðustu ár

Runólfur Ólafsson, framkvæmdastjóri Félags íslenskra bifreiðaeigenda, segir að síðustu tvö árin hafi orðið gerbreyting við kaup fólks á bifreiðum. Ef fram haldi sem horfi muni áform stjórnvalda um að banna sprengihreyfilsbíla frá 2030 gerast á náttúrulegan hátt.

Graf/mbl.is

Þá gefi hröð þróun á rafbílum vonir um að framleiðslukostnaður þeirra verði kominn á svipaðan stað og við framleiðslu á hefðbundnum sprengihreyfilsbílum eftir um 5-6 ár. Þá verði ekki þörf á eftirgjöf hins opinbera.

Hann segir að eftirgjöf á vörugjöldum og virðisaukaskatti hérlendis hafi haft mikið að segja. Þannig leggist vörugjöld ekki á almenna rafbíla, sem séu ekki með neinn CO2-útblástur. Hið sama eigi að nokkru leyti við um tengiltvinnbíla. Þessir bílar fái einnig eftirgjöf af virðisaukaskatti.

Endingardrýgri rafhlöður

„Ótti við drægni og þjónustu rafbílanna hefur verið þröskuldur fyrir marga neytendur,“ segir Runólfur. „Staðan hefur verið sambærileg við það sem var fyrir tæpum 90 árum þegar FÍB var stofnað. Þá var eitt helsta baráttumálið að hægt væri að fá eldsneyti í öllum landsfjórðungum. Þetta er sama staða og er núna; spurning um áhyggjulaust aðgengi að orku. Í þeim efnum hefur verið ákveðin og jákvæð uppbygging, en töluvert meira þarf að gera svo hægt sé að ganga að raforkunni vísri.“

Runólfur Ólafsson, formaður FÍB. mbl.is/Árni Sæberg

Runólfur segir að nánast allir bílaframleiðendur horfi á raforku sem meginorkugjafa til framtíðar. Miklir fjármunir fari í þróun og nýsköpun og á næstu árum muni rafhlöður verða endingardrýgri og léttari heldur en nú sé. Þegar hafi orðið mikil breyting og rafbílar séu orðnir langdrægari heldur en fyrstu rafbílarnir sem komu á markað. Þá hafi rafhlöður enst mun betur en menn hafi áætlað.

„Almennt held ég að fólk sé orðið meðvitaðra um orkuskipti í samgöngum á landi,“ segir Runólfur.

„Norðmenn standa fremst hvað varðar rafbílavæðingu, en við stöndum okkur vel og erum í öðru sæti. Í Noregi byrjaði rafbíllinn sem annar bíll á heimili, en nú er rafbíllinn í stöðugt fleiri tilvikum orðinn fyrsti bíll heimilis. Þá endurnýjar fólk rafbíl með rafbíl og treystir sér til ferðalaga á rafbíl.“

Nýskráningum hefur fjölgað

Á meðfylgjandi grafi má sjá þróun í orkugjöfum við nýskráningar bifreiða hér á landi síðasta áratuginn. Þar sést glöggt hve mikið dísel- og bensínbílar hafa gefið eftir. Þar er líka að finna upplýsingar um fjölda nýskráninga.

Þar sker árið 2017 sig úr með tæplega 24 þúsund nýskráningar, en það ár voru bílaleigubílar um 40% af nýskráðum bílum. 2016 og 2018 voru nýskráningar einnig yfir 20 þúsund. Nýskráningum fækkaði síðan verulega 2019 og hélst sá samdráttur áfram í fyrra, en í ár hafa fleiri bílar verið skráðir en á sama tíma á síðasta ári.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 26. nóvember.