„Tilgangurinn með þessum greiðslum til landsbyggðarkjördæmaþingmanna er að jafna aðstöðu þingmanna höfuðborgarsvæðisins og landsbyggðarinnar.“
Þetta segir Ragna Árnadóttir, skrifstofustjóri Alþingis, í samtali við mbl.is um ástæður þess að landsbyggðarþingmenn fá auka þingfarakostnað greiddann.
„Auðvitað má segja að þingmenn höfuðborgarsvæðisins séu í betri aðstöðu til að sækja þingfundi og sinna kjördæmum sínum. Það er þá minni kostnaður fólginn í því heldur en að vera landsbyggðarþingmaður,“ segir Ragna og bætir við: „Starf þingmannsins er ekki bundið við miðborg Reykjavíkur.“
mbl.is fjallaði á dögunum um lögheimili Eyjólfs Ármannssonar, oddvita Flokks fólksins í Norðvesturkjördæmi, en lögheimilið er á afskekktum sveitabæ á Vestfjörðum sem hann hefur aldrei búið á.
Í kjölfarið hefur blossað upp umræða um þá styrki sem landsbyggðarþingmenn fá, jafnvel þótt þeir búi á höfuðborgarsvæðinu eins og í tilfelli Eyjólfs.
Allir þingmenn landsbyggðarkjördæmanna fá greiddar 185.500 krónur á mánuði í húsnæðis- og dvalarkostnað, jafnvel þótt þeir séu búsettir á höfuðborgarsvæðinu.
Ragna bendir þó á að landsbyggðarþingmenn búsettir á höfuðborgarsvæðinu geti nýtt sér þennan styrk til þess að greiða fyrir hótelgistingu og ferðakostnað í kjördæminu sínu, ef þeir eru að sinna því. Það sé svo kjósendanna að úrskurða um störf þingmanna.
Greiðslur vegna húsnæðis- og dvalarkostnaðar og ferðakostnaðar eru framtalsskyldar, en ekki skattskyldar.
Lögin um þingfararkaup og þingfararkostnað eru frá árinu 1995. Ragna segir að árið 2016 hafi þingfarakostnaðargreiðslur verið lækkaðar og þær staðið í stað frá þeim tíma fram til ársins 2021.
Síðan þá hafa þingfarakostnaðargreiðslurnar hækkað í samræmi við vísitölu neysluverðs.
Allir þingmenn fá fastan ferðakostnað upp á 41.500 krónur á mánuði, fastan starfskostnað upp á 55.400 krónur og svo geta landsbyggðarþingmenn sem fara að jafnaði milli heimilis og Reykjavíkur um þingtímann fengið endurgreiddan ferðakostnað auk þess að fá þriðjung af húsnæðis- og dvalarstyrknum.
Þeir landsbyggðarþingmenn sem ferðast heim í sitt kjördæmi í lok vinnudags og þeir sem koma í borgina með flugi geta fengið bílaleigubíl á vegum Alþingis.
Kostnaður við bílaleigubíl getur numið vel yfir milljón krónum á ári á hvern þann þingmann sem nýtir sér það.
Þingmaður sem á heimili utan höfuðborgarsvæðis og þiggur greiðslur fyrir daglegar ferðir milli heimilis og Reykjavíkur um þingtímann fær greiddan rúmlega þriðjung húsnæðis- og dvalarkostnaðar, eða 68.800 krónur mánaðarlega.
Ef þannig háttar til að þingmaður sem á aðalheimili utan höfuðborgarsvæðis haldi annað heimili í Reykjavík getur hann skv. reglum Alþingis óskað eftir að fá greiddar 74.200 krónur á mánuði vegna þess.
Væri ekki bara hægt að hækka laun þingmanna í stað þess að vera með allar þessar mismunandi kostnaðargreiðslur sem gera það að verkum að þetta er ekki alltaf augljóst almenningi?
„Það má örugglega skoða einhverja þætti og einfalda þá en það hefur nú ekki verið mjög auðsótt að hækka þingfararkaupið og það hefur verið gripið inn í nokkrum sinnum til þess að það taki ekki þeim hækkunum sem var búið að reikna út að ættu að taka. Þannig ég veit ekki alveg hvernig það myndi fúnkera,” segir Ragna en bætir þó við að á síðasta kjörtímabili hafi verið einhver vinna sem laut að því að skoða þessar reglur.