„Mér finnst þetta í eðli sínu dálítið asnalegt, málið í heild sinni,“ segir Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar (ÍE), en Hæstiréttur hefur samþykkt að veita ÍE leyfi til að áfrýja dómi Landsréttar, sem féll í nóvember, í máli sem Persónuvernd höfðaði gegn ÍE og Landspítalanum.
Þá sneri Landsréttur við dómi Héraðsdóms Reykjavíkur frá því í mars 2023 og sýknaði Persónuvernd af kröfu ÍE um að ákvörðun Persónuverndar yrði felld úr gildi. Hafði Persónuvernd komist að þeirri niðurstöðu að ÍE hefði brotið gegn persónuverndarlögum í þremur málum sem vörðuðu notkun blóðsýna Covid-19-sjúklinga.
Kári minnist þess að ÍE hafi verið beðin um að aðstoða sóttvarnalækni með „allt milli himins og jarðar“ þegar covid-faraldurinn herjaði á samfélagið og t.a.m. séð um greiningu á stórum hluta hóps.
Þá hafi ÍE einnig verið að hjálpa sóttvarnalækni við að greina gögn og á grundvelli þeirra greininga hafi verið ákveðnar margar af þeim ákvörðunum sem voru teknar um sóttvarnir á þeim tíma.
„Svo kemst Persónuvernd að þeirri niðurstöðu að við hefðum raunverulega ekkert verið að hjálpa til við sóttvarnir, við værum bara að vinna að einhverri vísindarannsókn,“ segir Kári í samtali við mbl.is.
Persónuvernd komst að þeirri niðurstöðu í nóvember 2022 að ÍE og Landspítalinn hefðu brotið persónuverndarlög þegar blóðsýni úr sjúklingum með Covid-19 á Landspítala hefðu verið send til rannsókna hjá ÍE án leyfis vísindasiðanefndar. Umrædd sýni voru tekin 3.-7. apríl 2020, en vísindasiðanefnd samþykkti rannsóknina 7. apríl.
Í kjölfarið stefndi ÍE Persónuvernd og Landspítalanum vegna úrskurðar Persónuverndar og sagði stofnunina líta fram hjá því að ÍE hafi verið að vinna fyrir sóttvarnalækni og Landspítalann.
Héraðsdómur Reykjavíkur dæmdi í málinu í mars 2023 þar sem úrskurður Persónuverndar var ógiltur og segir Kári dóminn vera afdráttarlausan.
„Svo fer þetta fyrir Landsrétt og þeir komast að þeirri niðurstöðu að það sé engin ástæða til að taka mark á orðum sóttvarnalæknis og engin ástæða til að taka mark á orðum Más Kristjánssonar, sem var yfirlæknir á sóttvarnadeild Landspítalans,“ segir Kári og bætir við að þess í stað hafi Landsréttur hengt hatt sinn á orð forstjóra Landspítalans.
„Sem er geðlæknir sem hafði ekki komið nálægt þessu.“
Segir Kári að niðurstaða Landsréttar á sínum tíma hafi því verið ansi illa saman sett og lágkúruleg.
„Mér finnst þetta býsna skringilegt. Þetta heitir að henda barninu út með baðvatninu. En svona er þetta líf stundum. Ef það væru ekki af og til svona smá átök þá reikna ég með því að þetta yrði dálítið leiðinlegt líf.“
Forstjórinn er þó gagnrýninn á Persónuvernd og þá sérstaklega Helgu Þórisdóttur, sem tók aftur við kefli forstjóra eftir að hafa boðið sig fram í forsetakosningum og beið lægri hlut.
Segir Kári að hún hafi endurtekið í kosningabaráttunni ásakað ÍE um „alls konar annarlegar kenndir“.
„Hún er aftur orðin forstjóri Persónuverndar og stjórn Persónuverndar neitar því að í því felist hagsmunaárekstur að hún sé að fara yfir okkar mál.“
Segir forstjórinn að hugmyndin um hagsmunaárekstur sé sú að ef það sé í huga annars málsaðilans að um sé að ræða hagsmunaárekstur þá beri að virða það.
„Og mér finnst stjórn Persónuverndar haga sér kjánalega í þessu,“ segir Kári og bætir við:
„En nú fer þetta fyrir Hæstarétt og ég lít svo á að Íslensk erfðagreining sé heppin að Donald Trump skipaði engan af hæstaréttardómurunum.“