Innlent | mbl | 11.5.2004 | 15:36 | Uppfært 16:05

Minnihluti vill að fjölmiðlafrumvarpi verði vísað frá

Önnur umræða um fjölmiðlafrumvarpið stendur nú yfir á Alþingi.

Meirihluti allsherjarnefndar Alþingis segir að ætla verði löggjafanum ríflegt svigrúm til þess að meta til hversu viðamikils inngrips skuli koma til að ná fram því markmiði að snúa við öfugþróun sem orðið hafi á fjölmiðlamarkaði með samþjöppun á eignarhaldi fjölmiðla. Sé það samdóma álit meirihluta nefndarinnar, að í fyrirliggjandi frumvarpi sé sannarlega ekki lengra gengið en þörf sé á til þess að ná því markmiði. Minnihluti allsherjarnefndar Alþingis leggur hins vegar til að fjölmiðlafrumvarpinu verði vísað frá og segir að efni og formi frumvarpsins sé svo ábótavant að það sé óhæft til þinglegrar meðferðar. Önnur umræða um frumvarpið hófst á Alþingi í dag og er gert ráð fyrir að umræðan standi fram á kvöld.

Bjarni Benediktsson, formaður allsherjarnefndar, sagði m.a. þegar hann mælti fyrir áliti meirihluta nefndarinnar, að draga mætti þá ályktun af dómum Mannréttindadómstóls Evrópu að stjórnvöldum verði viðurkenndar afar rúmar heimildir til þess að tryggja málefnaleg markmið um fjölbreytni í fjölmiðlun, þar á meðal heimildir til að takmarka þau réttindi sem ákvæðum stjórnarskrárinnar og mannréttindasáttmála Evrópu sé að öðru jöfnu ætlað að vernda. Í þessu ljósi miði fjölmiðlafrumvarpið sannarlega að því að bregðast við óæskilegri þróun á fjölmiðlamarkaði hér á landi.

Óumdeilanlega hefði orðið gríðarleg eignasamþjöppun sem til lengri tíma litið sé líkleg til að grafa undan ákveðnum grundvallarstoðum lýðræðislegrar stjórnskipunar og skaða meginmarkmið lýðræðisþjóðfélags um fjölbreytni í fjölmiðlun. Ljóst þyki að hin mjög svo sérstaka og raunar einstaka eignasamþjöppunm sem orðið hafi á fjölmiðlamarkaði hér á landi á tiltölulega skömmum tíma, heimili stjórnvöldum að grípa til þeim mun veigameiri aðgerða til þess að snúa þeirri öfugþróun við.

Að öllu þessu virtu verði að ætla að það sé í fullu samræmi við þær stjórnskipunarhefðir sem hér hafi skapast að ætla löggjafanum ríflegt svigrúm til þess að meta til hversu viðamikils inngrips skuli koma. Sé það samdóma álit meirihluta nefndarinnar, að í fyrirliggjandi frumvarpi sé sannarlega ekki lengra gengið en þörf sé á til þess að ná því yfirlýsta og málefnalega markmiði sem að er stefnt.

Þá benti Bjarni sérstaklega á þá staðreynd að útvarpsleyfi hafi alltaf verið veitt tímabundið allt frá þeim grundvallarbreytingum sem gerðar voru með útvarpslögum árið 1985. Engin efnisleg rök hafi verið færð fyrir því að leyfishafar geti vænst þess að fá á ný úthlutað leyfi að óbreyttum lagaskilyrðum þegar eldra leyfi rennur út eða njóti með einhverjum hætti til þess lögvarins réttar. Það sé vafalaust að sú skipan, sem frumvarpið gerir ráð fyrir, að ætla umsækjendum um útvarpsleyfi að undirgangast ný, breytt og eftir atvikum þrengri skilyrði um eignarhald eftir gildistöku laganna, fái að öllu leyti staðist þá vernd sem eignarréttarvörðum atvinnuréttindum sé að öðru leyti búin af 72. gr. stjórnarskrárinnar.

Bjarni sagði að með breytingartillögum við frumvarðið hefði í veigamiklum atriðum og að verulegu leyti hefði verið komið til móts við sjónarmið sem komu fram í nefndinni og tekið hefði verið á hverju og einu lögfræðilegu álitaefni í nefndinni og það rökstutt.

Bryndís Hlöðversdóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, mælti fyrir áliti minnihluta allsherjarnefndar, sem leggur til að málinu verði vísað frá. Lýsti Bryndís einnig vanþóknun á þeim vinnubrögðum, sem hún sagði að þingmeirihlutinn hefði beitt í allsherjarnefnd.

Bryndís sagði m.a. að ekki hefði verið gefið svigrúm fyrir efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis og menntamálanefnd til að ljúka athugun sinni á málinu samkvæmt beiðni allsherjarnefndar og ekki hefði verið gefinn nægilegur tími fyrir umsagnaraðila til að senda nefndinni umsagnir um málið. Þá hefði engin skoðun farið fram á heildarumhverfi fjölmiðlunar og dreifingu sjónvarps- og útvarpsefnis eða á áhrifum frumvarpsins á rekstrarumhverfi starfandi fjölmiðla og ekkert mat á því hvort og þá hvernig frumvarpið gæti náð uppgefnu markmiði sínu, þ.e. að auka fjölbreytni á fjölmiðlamarkaði. Raunar hefðu komið fram sterk rök um hið öndverða, þ.e. að verði frumvarpið að lögum muni draga úr fjármagni til innlendrar dagskrárgerðar sem geti haft neikvæð áhrif á íslenska menningu og fjölbreytni í fjölmiðlum.

Þá sagði Bryndís að ekki hefði komið fram nægilegur rökstuðningur um nauðsyn þess að breyta lögum í þá veru sem frumvarpið gerir ráð fyrir þrátt fyrir að ljóst sé að það muni hafa í för með sér verulega íþyngjandi áhrif á fyrirtæki og einstaklinga. Ekki hefði gefist tóm til að ræða efni og áhrif breytingartillagna sem meirihlutinn lagði fram eða kostur á að leita umsagna um þær og örskammur umsagnarfrestur og óhófleg áhersla á flýtimeðferð málsins í nefndinni fæli í sér óvirðingu gagnvart þingi og þjóð og kæmi í veg fyrir lýðræðislega umræðu í þjóðfélaginu.

Nefndarálit meirihluta allsherjarnefndar

Nefndarálit minnihluta allsherjarnefndar