Miðað við að Þingvellir fari á heimsminjaskrá UNESCO

Þingvallanefnd, skipuð Birni Bjarnasyni, Guðna Ágústssyni og Össuri Skarphéðinssyni, kynnti og undirritaði í gær nýja stefnumörkun til ársins 2024 fyrir þjóðgarðinn á Þingvöllum með athöfn í Þjóðmenningarhúsinu. Viðstaddir voru fulltrúar þeirra fjölmörgu aðila sem tóku þátt í gerð stefnumörkunarinnar. Miðast hún við nýsamþykkt lög á Alþingi, sem kveða m.a. á um stækkun þjóðgarðsins, og tilnefningar Þingvalla á heimsminjaskrá UNESCO.

Umsókn Íslands verður tekin fyrir á fundi Nefndar um arfleið þjóðanna (World Heritage Committee) í Kína um næstu mánaðamót og að sögn Björns Bjarnasonar, dómsmálaráðherra og formanns Þingvallanefndar, er vonast til að atkvæðagreiðsla nefndarinnar verði Íslandi í vil. Að því hafi stjórnvöld stefnt og stefnumörkunin eigi að getað stuðlað að þeirri niðurstöðu. Björn segir engar aðrar vísbendingar hafa fengist en að tilnefningin verði samþykkt í nefndinni. Fulltrúar Íslands muni verða viðstaddir fundinn í Kína.

Stefnumörkuninni fylgir verkefnaáætlun sem endurnýja á á fimm ára fresti. Gert er ráð fyrir að árangur af stjórnun þjóðgarðsins í samræmi við stefnumörkunina verði metinn samtímis endurnýjun verkefnaáætlanana. Í stefnuskjalinu, sem Þingvallanefnd undirritaði í gær, er m.a. getið um meginmarkmið næstu 20 ára til verndunar á náttúru, sögusviði og minjum í þjóðgarðinum. Meðal markmiðanna er að fjarlægja gróður úr þinghelginni sem ekki er upprunninn á Þingvöllum, m.a. barrtré og aspir. Þá á í samstarfi við Landsvirkjun að gera ráðstafanir til að vernda lífríkið í vatninu og opna urriðanum leið niður í Efra-Sogið, þar sem áður var náttúrulegt útfall Þingvallavatns. Ekki er gert ráð fyrir nýbyggingum innan þjóðgarðsins, bústaður forsætisráðherra verður ekki lengur í Þingvallabænum og ekki er heldur gert ráð fyrir áframhaldandi hefðbundnum rekstri Hótel Valhallar. Þar eiga að verða ráðstefnur og mannamót á vegum Alþingis og ríkisstjórnar, auk þess sem hýsa á þar sérstaka gesti.

Þingsetning á Þingvöllum?

Björn Bjarnason þakkaði öllum þeim sem tóku þátt í stefnumörkuninni með nefndinni fyrir vel unnin störf. Tekist hefði að móta vinnuferlið þannig að öll sjónarmið komust að. Tillit væri tekið til allra þeirra þátta sem lutu að virðingu Þingvalla og þeirrar nauðsynjar að hlúa sem best að staðnum til langrar framtíðar. Einnig sagði Björn að á grundvelli nýrra laga um Þingvelli tækist að halda veg staðarins sem mest á lofti.

Össur Skarphéðinsson lýsti yfir þakklæti og ánægju með stefnumörkunina. Tekist hefði að stækka þjóðgarðinn í góðri sátt Þingvallanefndar. Sem dæmi um gott verk nefndi Össur að tekist hefði að tryggja framtíð urriðans og bleikjunnar í Þingvallavatni, með því að opna gamla farveginn í Efra-Sogið. Þá hefði tekist að tryggja rannsóknum á svæðinu fastan grundvöll.

Guðni Ágústsson sagðist vilja óska Íslendingum til hamingju með Þingvelli og þau framtíðarskref sem hefðu verið stigin með stefnumörkuninni. Á Þingvöllum sameinuðust þingið, kirkjan og þjóðin og allir væru þar jafnir. Vildi Guðni ítreka og taka undir gamlan draum fyrrum þingforseta, Ólafs G. Einarssonar, um að byggja Þingvelli upp með þeim hætti að við Öxará gæti setning Alþingis farið fram, og eða þingslit.

Samráð haft við á annað hundrað manns

Guðrún St. Kristinsdóttir, yfirlandvörður á Þingvöllum, hafði yfirumsjón með stefnumörkuninni fyrir hönd þjóðgarðsins en auk hennar tóku Sigurður K. Oddsson þjóðgarðsvörður og Einar Á.E. Sæmundsen fræðslufulltrúi þátt í stefnumörkuninni ásamt Þingvallanefnd. Hafist var handa sumarið 2003 með skoðanakönnun sem lögð var fyrir þjóðgarðsgesti. Alls voru á annað hundrað fulltrúar frá um 80 fyrirtækjum, stofnunum og félagasamtökum boðaðir á samráðsfundi. Einnig var unnið eftir leiðbeiningum erlendra sérfræðinga og samtaka. Ráðgjafarfyrirtækið Alta annaðist verkið undir stjórn Halldóru Hreggviðsdóttur en ritstjóri stefnumörkunarinnar var Árni Geirsson hjá Alta. Hana má kynna sér nánar á vefnum www.thingvellir.is.