Viðskipti | mbl | 1.7.2008 | 11:00

Spá óbreyttum stýrivöxtum

Seðlabanki Íslands mbl.is/Ómar

Greining Glitnis reiknar með því að bankastjórn Seðlabankans muni ákveða að halda stýrivöxtum sínum óbreyttum í 15,5% á vaxtaákvörðunardegi sínum næstkomandi fimmtudag. Greiningardeild Landsbankans tekur undir þessa skoðun Greiningar Glitnis.

Greining Glitnis telur að bankastjórnin muni í rökum sínum fyrir ákvörðuninni leggja áherslu á að verðbólgan hafi aukist undanfarið og að verðbólguhorfur séu slæmar.

„Bankinn mun leggja áherslu á nauðsyn þess að hann veiti verðbólguvæntingum ankeri en verðbólguvæntingar hafa verið að færast í aukanna undanfarið. Bankastjórn Seðlabankans hefur ítrekað lýst því yfir að háum stýrivöxtum sé ætlað að varna víxlhækkun verðlags, launa og gengisvísitölu og koma í veg fyrir að háar verðbólguvæntingar festist í sessi, og væntum við þess að þau skilaboð verði endurtekin nú.

Seðlabankinn mun eflaust benda á að nú sé farið að draga úr eftirspurn í hagkerfinu og spá því að úr framleiðsluspennu muni draga nokkuð hratt á næstunni. Nýlegar landsframleiðslutölur Hagstofunnar fyrir fyrsta ársfjórðung benda til hraðari kólnunar hagkerfisins en Seðlabankinn gerði ráð fyrir í síðustu þjóðhagsspá.

Fjöldi vísbendinga bendir til að frekar hafi hægt á vexti innlendrar eftirspurnar á öðrum ársfjórðungi. Merki þess sjást meðal annars í minni veltu á húsnæðismarkaði, lækkun húsnæðisverðs, fækkun nýskráninga bifreiða auk þess sem kaupmáttur launa hefur dregist saman, dregið hefur verulega úr væntingum neytenda um efnahags- og atvinnuástand komandi mánaða og fréttir um uppsagnir starfsfólks koma frá fjölda fyrirtækja um þessar mundir.

Líklegt er að bankinn birti feril stýrivaxta sem er þannig að stýrivextir hafi náð hámarki og að lækkunarferli vaxta gæti hafist á fjórða ársfjórðungi þessa árs. Við spáum því að Seðlabankinn hefji vaxtalækkunarferli sitt í nóvember með 0,50 prósentustiga lækkun vaxta og að stýrivextir verði 15% í árslok. Þá reiknum við með örum vaxtalækkunum á næsta ári eftir því sem hjól efnahagslífsins fara að snúast hægar, einkaneysla dregst saman, bati verður á ytra jafnvægi þjóðarbúsins og dregur úr verðbólguþrýstingi, og að vextir standi í 8% í árslok 2009," samkvæmt Morgunkorni Glitnis.

Segja að vextir verði væntanlega háir lengur en heppilegt sé

Verðbólga hefur aukist mikið að undanförnu og mældist 12,7% á ársgrundvelli í júní, langt umfram 2,5% verðbólgumarkmið Seðlabankans. Mikla verðbólgu þessa mánuðina má rekja til gengislækkunar krónu og hækkunar hrávöruverðs á heimsmarkaði. Verðbólgan um þessar mundir skýrist því af hækkun þeirra undirliða vísitölu neysluverðs sem háir stýrivextir Seðlabanka bíta illa á. Seðlabankanum er þannig vandi á höndum, að því er segir í Morgunkorni Greiningar Glitnis.

„Færa má gild rök fyrir því að rétt væri fyrir Seðlabankann að lækka vexti fyrr og hraðar en spá okkar gerir ráð fyrir, þar sem stýrivextir Seðlabankans bíta mun fastar nú eftir að aðgengi að erlendu lánsfé skertist og vísbendingar eru um að hagkerfið kólni nú mjög hratt.

Auk þess myndu lækkandi vextir vart grafa meira undan gengi krónu en orðið er, enda vaxtamunurinn við útlönd lítt virkur þessa dagana. Með því að halda vöxtum svona háum lengi er bankinn í raun að bregðast við neikvæðum ytri skilyrðum þjóðarbúsins, þ.e. þáttum sem stýrivextir bankans bíta ekki á og með aðgerðum sínum keyrir hann hagkerfið niður í óþarflega mikla lægð. Við teljum þó að Seðlabankamenn líti þróunina öðrum augum en við og að vextir verði því líklega háir lengur en heppilegt væri," samkvæmt Morgunkorni Glitnis.