Stærstu innlendu kröfuhafar Exista, Nýja Kaupþing og skilanefndir gömlu bankanna, unnu í gær að því að gjaldfella kröfur sínar á félagið. Verið var að leggja lokahönd á bréf þess efnis sem senda átti til stjórnenda Exista samkvæmt heimildum Morgunblaðsins.
Þeir kröfuhafar sem sendu bréfið og þrír stórir lífeyrissjóðir, Gildi, Lífeyrissjóður verslunarmanna og Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins, eru stærstu innlendu kröfuhafar Exista. Þeir hafa myndað óformlegt kröfuhafaráð frá síðasta hausti. Lífeyrissjóðirnir neituðu að skrifa undir bréfið og taka þátt í aðgerðum bankanna. Þeir vildu frekar breyta skuldum Exista við þá í skuldabréf með langan líftíma. Með þeim hætti þurfa þeir ekki að afskrifa skuldina strax.
Stjórnendur Exista sendu svarbréf á mánudag þar sem þeir höfnuðu óskum kröfuhafanna. Þeir segja afstöðu bankanna koma á óvart, enda hafi þeir allir annaðhvort haft vitneskju um, eða jafnvel verið beinir þátttakendur í endurskipulagningu Exista. Þeir hafna þeirri staðhæfingu bankanna að kröfuhafar muni þurfa að afskrifa stóran hluta krafna sinna og því sé eðlilegt að þeir taki yfir Exista. Þvert á móti segja stjórnendurnir að heildarendurheimt kröfuhafa í reiðufé fram til ársins 2020 verði á bilinu 75 til 96 prósent af heildarkröfum þeirra. Auk þess muni þeir fá hlutafé.
Stjórnendur Exista neita því að hluti af skilanefndum gömlu bankanna eigi kröfur á félagið og geti því ekki gjaldfellt kröfur á félagið. Það rökstyðja þeir með því að kröfurnar byggist á afleiðusamningum milli Exista og gömlu bankanna sem þeir telji að gera eigi upp á gengi Seðlabanka Evrópu. Ef það yrði gert þá gæti Exista skuldajafnað við skilanefndirnar og þar með gert upp við þær. Þessu eru skilanefndirnar ósammála og úr þessu máli verður líklega ekki skorið nema fyrir dómstólum. Enginn vafi er þó á því að Nýja Kaupþing á kröfur á Exista. Þær nema yfir 100 milljörðum króna.
Í nóvember síðastliðnum skrifaði Nýja Kaupþing undir kyrrstöðusamning við Exista. Í honum fólst að bankinn myndi ekki hefja innheimtu skulda á samningstímanum og ef Exista næði samkomulagi við aðra kröfuhafa sína myndi bankinn afskrifa verulegan hluta af skuldum félagsins við sig. Nýja Kaupþing vill meina að kyrrstöðusamningurinn hafi fallið úr gildi 30. mars. Lýður sagði hins vegar í samtali við Morgunblaðið að það væri alrangt. Hluti samkomulagsins hefði fallið úr gildi í lok mars en sá hluti sem snýr að því að Kaupþing sæki kröfur á Exista eigi að gilda til ársloka 2009.
Lýður er, ásamt Ágústi bróður sínum, aðaleigandi Exista. Morgunblaðið hitti þá bræður eftir hluthafafund Existu á þriðjudag.
Ágúst kallar atburði síðustu daga ofbeldisaðgerðir af hálfu gömlu bankanna.
Hann telur Nýja Kaupþing hafa látið undan þrýstingi frá fulltrúum skilanefnda gömlu bankanna þegar bankinn ákvað að taka þátt í tilraun til yfirtöku á Exista. „Það sem hefur breyst er framferði skilanefndar Gamla Kaupþings. Þetta sést ekki einungis á meðhöndlun á okkur heldur víðar. Þeir eru búnir að neyða Nýja Kaupþing til þess að breyta afstöðu sinni til máls sem málefnalega hefði margborgað sig fyrir bankann, og aðra kröfuhafa félagsins, að klára.“
Viðmælendur Morgunblaðsins segja þó að skilanefndirnar og Nýja Kaupþing telji Exista-menn hafa leikið tveimur skjöldum í samskiptum sínum við kröfuhafa félagsins og veitt upplýsingar um stöðu þess eftir eigin hentugleikum. Þeir halda því til dæmis fram að Exista hafi sagt erlendum kröfuhöfum sínum að þeir væru búnir að semja um allar sínar skuldir á Íslandi þegar samkomulagið var gert við þá í apríl. Það sé hins vegar alls ekki rétt.
Þá telja innlendu kröfuhafarnir að heildarskuldir Exista nemi um tveimur milljörðum evra, eða um 355 milljörðum króna, og vitna í bráðabirgðaefnahagsreikning félagsins frá 31. desember 2008 því til stuðnings. Eignir séu hins vegar einungis 100 milljónir evra, eða um fimm prósent af skuldunum.
Stjórnendur Exista hafna báðum þessum fullyrðingum, segja eignirnar meira virði og að skuldirnar séu um einn milljarður evra. Skekkjuna á skuldastöðunni má að einhverju leyti rekja til mismunandi túlkunar á uppgjöri á afleiðusamningum. Exista-menn hafna því einnig alfarið að þeir séu að leyna einhverjum upplýsingum. Þeir segja öll gögn hafa legið fyrir í gagnaherbergi, sem sé aðgengilegt kröfuhöfum, frá því í janúar. Skilanefndirnar hafi reyndar beðið þá um að rjúfa bankaleynd, en því hafi þeir hafnað þar til úr því fengist skorið hvort skilanefndirnar væru raunverulegir kröfuhafar.