Fréttaskýring: Óveðursskýin hrannast upp á meðan loftvogin fellur

Það er til marks um hina miklu spennu sem ríkir á evrusvæðinu að umræðan er í auknum mæli farin að beinast að því hvort nægilegt púður sé yfirhöfuð í vopnabúri Evrópusambandsins til þess að takast á við skuldakreppu í Portúgal og á Spáni. Fjármálamarkaðir endurspegla í auknum mæli ótta um að portúgölsk stjórnvöld þurfi á næstunni að leita á náðir ESB og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins eftir neyðarláni.

Neyðarlánveiting til írska ríkisins hefur ekki megnað að draga úr djúpstæðum ótta um að skuldakreppan á evrusvæðinu haldi áfram að breiðast út. Áhættuálag á ríkisskuldabréf Írlands, Portúgal og Spánar hélt áfram að hækka í gær og enn sem komið er bendir fátt til þess að sú þróun gangi til baka á næstunni. Þá ekki síst vegna fregna um að stjórnvöld í Berlín hyggist ekki að beita sér af minni krafti en áður fyrir breytingum á reglum um skuldabréf á evrusvæðinu sem fela í sér að varðir kröfuhafar þurfi að bera verulegan skaða við greiðslufall útgefanda. Fregnir af því að þýsk stjórnvöld vildu að slíkar reglur tækju gildi fyrr frekar en síðar leiddu meðal annars til þess að skuldatryggingaálag á verst stöddu evruríkin rauk upp á mörkuðum í gær.

Gengið á bjargráðasjóð

Þetta ófremdarástand á evrusvæðinu hefur leitt til þess að sérfræðingar eru í auknum mæli farnir að beina sjónum að því hvaða úrræði Evrópusambandið hefur í raun og veru til þess að bregðast við áframhaldandi skuldakreppu. Sem kunnugt er var 750 milljarða evra neyðarsjóður settur á laggirnar í vor eftir að bjarga þurfti gríska ríkinu frá greiðslufalli. Aðildarríki ESB leggja 440 milljarða til þessa sjóðs á meðan að AGS leggur fram það sem eftir stendur. Eins og fram kemur í umfjöllun Wall Street Journal er í raun aðeins á bilinu 300-350 milljónir til reiðu af hálfu ESB í sjóðnum þegar búið er að taka tillit til kostnaðarins sem fylgir því að fjármagna heildarupphæðina. Írsk stjórnvöld munu fá á bilinu 80-90 milljarða evra af þessari upphæð og talið er að fjármögnunarþörf Portúgals næstu árin sé um 50 milljarðar evra. Hinsvegar er fjármagnsþörf spænskra stjórnvalda vegna fyrirsjáanlegs hallareksturs og gjalddaga á útgefnum skuldabréfum á næstum árum 350 milljarðar evra. Með öðrum orðum: Neyðarsjóður ESB myndi ekki ráða við ef dyrnar lokuðust fyrir Spán á fjármálamörkuðum. Það er að segja ekki nema með gríðarlegri aukningu framlaga í sjóðinn og með enn meiri þátttöku AGS.

Örvæntingarfull úrræði á tímum örvæntingar

Það segir meira en mörg orð að umræða á sér nú þegar stað um þessa hættu. Þannig var haft eftir Axel Weber, seðlabankastjóra Þýskalands og áhrifamanni í stjórn Evrópska seðlabankans, í gær að aðildarríki væru meira en reiðubúin að leggja meira í púkkið ef til þess kæmi. Ekki eru allir jafn sannfærðir um að svo sé og hvort aðildarríkin séu yfirhöfuð aflögufær, það er segja fyrir utan Þýskaland. Næg er svo óvissan um hvort þýskir skattgreiðendur séu reiðubúnir til að fjármagna slíkt.

Aðrar hugmyndir hafa verið viðraðar. Þannig er fjallað um í Financial Times í gær þá hugmynd að Evrópski seðlabankinn grípi til sinna ráða og kaupi ríkisskuldabréf stórra skuldugra evruríkja á borð við Spán og Ítalíu fyrir þúsund til tvö þúsund milljarða evra til þess að draga endanlega úr þeirri miklu spennu sem er á mörkuðum. Það er vissulega til marks um hversu alvarlegt ástandið er að slíkar hugmyndir séu viðraðar í fullri alvöru.