Viðskipti | mbl | 11.2.2011 | 11:08 | Uppfært 11:35

Stjórnvöld líta framhjá „ógnvænlegum horfum” skuldastöðu Íslands

Icesave mótmælt. Kristinn Ingvarsson

Skuldaþol Íslands hefur hrakað mikið á undanförnum árum og er mun verra en gert var ráð fyrir þegar efnahagsáætlun íslenskra stjórnvalda og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins var samþykkt árið 2008. Þetta segir Gunnar Tómasson, hagfræðingur, í bréfi sem hann sendi til alþingismanna.

Í bréfi sínu bendir Gunnar á að hagspár geri nú ráð fyrir helmingi minni hagvexti á næstu þrem árum en upphaflega efnahagsáætlunin gerði ráð fyrir. Gunnar bendir á að mæling á landsframleiðslu í Bandaríkjadal sé mikilvægur mælikvarði á getur þjóðarbúsins til þess að standa undir greiðslubyrði erlendrar skuldsetningar. Samkvæmt Gunnari þá gera áætlanir ráð fyrir ráð fyrir að landsframleiðslan mæld í Bandaríkjadal verði 13-14% lægri en hún var árið 2008.

Á sama tíma hefur erlenda skuldastaðan orðið mun verri en gert var ráð fyrir í upphafi. Gunnar bendir á að í nóvember 2008 hafi AGS gert ráð fyrir að erlendar skuldir þjóðarbúsins verða um 101% af landsframleiðslu árið 2013. Þrátt fyrir að sú spá hafi gert ráð fyrir mikilli lækkun skulda á spátímabilinu er sérstaklega tekið fram að skuldsetning í kringum 100% sé eigi að síður mjög há.

Fram kemur í bréfi Gunnars að erlenda skuldastaðan hafi reynst vera allt önnur og verri en AGS og íslensk stjórnvöld gerðu ráð fyrir í upphafi. Gunnar bendir á eftirfarandi: „ Við árslok 2009 var hún jafngildi 308% af landsframleiðslu í stað 160% – eða um 30% hærri en þau 240% sem AGS tók sem dæmi um ósjálfbæra skuldsetningu – og er áætluð að vera meira en tvöfalt hærri við árslok 2013 en ráð var fyrir gert, eða 215% af landsframleiðslu í stað 101% – frekara gengisfall um 30% myndi hækka skuldahlutfallið úr 215% af landsframleiðslu við árslok 2013 í 280% og hlýtur að vera „vitaskuld ósjálfbært” að mati AGS. ”

Gunnar segir að þessar „ógnvænlegu horfur” hafi farið framhjá stjórnvöldum og vísar til síðustu viljayfirlýsingar þeirra í tengslum við fjórðu endurskoðun efnahagsáætlunarinnar.

Í niðurlagi bréfs síns bendir Gunnar á að í nýjasta samningunum um Icesave sé að finna ákvæði um að viðræður fari fram um áhrif þess á samninginn ef reglubundin úttekst AGS leiði í ljós að skuldaþoli Íslands hafi hrakað verulega til muna frá því sem sjóðurinn taldi í nóvember 2008. Gunnar telur einsýnt að svo sé.