Viðskipti | mbl | 7.4.2011 | 14:28

Engir samningar án niðurstöðu í kvótamálum

Vilmundur Jósefsson. mbl.is/Ómar

Sjávarútvegurinn er einn af undirstöðuatvinnuvegum þjóðarinnar og hefur í áranna rás gengið í gegnum margar kollsteypur. Vilmundur Jósefsson, formaður Samtaka atvinnulífsins, sagði í ávarpi sínu á aðalfundi SA, að lengst af hafi sjávarútvegur lifað við mikil opinber afskipti.

„Stjórn efnahagsmála hér á landi snerist um það í áratugi að forða útgerð og fiskvinnslu frá rekstrarstöðvun. Stjórnvöld réðu því hvert nýir togarar komu, þau réðu því hvar fé fékkst til uppbyggingar frystihúsa, þau stýrðu afurðaverði og afkomu greinarinnar í gegnum gengisfellingar. Helstu sveitarfélög landsins ráku stór sjávarútvegsfyrirtæki og skil milli sveitarsjóðs og áhættureksturs voru lítil.“

Vilmundur segir að sem betur fer sé þessi liðinn og að á síðustu áratugum hafi sjávarútvegur verið rekinn á markaðsforsendum og án opinberra styrkja. „Það hefur gerst á forsendum kvótakerfisins sem byggir á því að fyrirtækin fái úthlutað veiðiheimildum sem svarar til hlutdeildar í viðkomandi fisktegund. Á sama tíma þurfti að bregðast við ofveiði fyrri ára og þorskaflinn hefur dregist saman um meira en 50% og minnkað úr tæpum 400 þúsund tonnum í innan við 200 þúsund tonn. Sjávarútvegurinn hefur sjálfur greitt fyrir alla hagræðingu í greininni og er vel rekin og arðsöm atvinnugrein. Þetta má bera saman við sjávarútveg í flestum nálægum löndum sem er allur meira eða minna á framfæri opinberra styrkja.“

Horfið aftur til tíma miðstýringar og skömmtunar

Hann segir að því þurfi engum að koma á óvart að samtökin bregðist hart við þegar vegið sé að grundvelli sjávarútvegsins og boðað að gera eigi upptækar veiðiheimildir og taka upp handstýrða ríkisúthlutun kvóta eftir geðþótta stjórnmálamanna. „Með þessu er horfið marga áratugi aftur í tímann til miðstýringar og skömmtunar,“ sagði hann.

Samtökin hafa kallað eftir samræðu við stjórnvöld um framtíð greinarinnar og sagði Vilmundur að niðurstaða í þessum málaflokki verði að liggja fyrir áður en kjarasamningar verði undirritaðir. „Óljós áform stjórnvalda hafa þegar valdið miklu tjóni ekki bara fyrirtækjunum heldur einnig starfsfólki þeirra og fjölmörgum öðrum sem byggja afkomu sína á viðskiptum við sjávarútveg. Stærstu og öflugustu sjávarútvegsfyrirtækin eru undirstaða byggðar um allt land og flest þeirra hafa starfað á sama stað um áratuga skeið. Atlaga að rekstrarforsendum þeirra er atlaga að þessum byggðum. Það á vart að þurfa að taka það fram að efnahagsleg áhrif sjávarútvegsins hríslast um allt þjóðfélagið og það er mikið hættuspil sem ríkisstjórnin spilar í þessu máli,“ sagði Vilmundur.