Ef tölur yfir aukningu í kortaveltu (sterkur mælikvarði á breytingu á einkaneyslu) milli ára eru skoðaðar kemur í ljós að tæplega 30% af þeirri aukningu sem varð milli áranna 2010 og 2011 voru tilkomin vegna eyðslu erlendis. Þetta kemur fram í nýjum Markaðspunktum greiningardeildar Arion banka.
Einkaneyslan tók heldur betur við sér á síðasta ári, en samkvæmt nýjustu tölum Hagstofunnar jókst hún um 3,8% milli ára, fyrstu 9 mánuði ársins. Svipaða þróun má sjá á fjórða ársfjórðungi ef marka má tölur um kortaveltu.
Tölur frá Seðlabankanum benda til þess að um 30% af þeirri aukningu sem hefur orðið í kortaveltu Íslendinga milli ára séu vegna erlendrar veltu/neyslu. Sú neysla skilar sér því ekki til íslenskra fyrirtækja og leiðir því ekki af sér aukna fjárfestingu í einkageiranum, líkt og sumir hafa bent á.
Flest bendir því til þess að sá hagvöxtur sem drifinn er áfram af einkaneyslu hér á landi, sé ekki sjálfbær þar sem einkaneyslan á að miklu leyti rætur sínar að rekja til tímabundinna aðgerða, og alls ekki ef fjármagnið rennur síðan í vasa erlendra fyrirtækja (sem takmarkar keðjuverkandi áhrif neyslunnar). Í þessu sambandi er mikilvægt að huga að öðrum þáttum sem hvetja til innlendrar fjárfestingar, segir í Markaðspunktum.
„Ljóst er að eyðsla Íslendinga erlendis styður ekki við bakið á innlendri framleiðslu og þar með fjárfestingu, nema að litlu leyti. Greiningardeild hefur áður minnst á uppsprettu þeirrar aukningar sem hefur orðið í einkaneyslu, s.s. sértækar aðgerðir stjórnvalda og úttekt á séreignarsparnaði, og velt þeirri spurningu upp hvort þetta skýri meginhlutann af þeirri aukningu sem hefur mátt merkja í einkaneyslu upp á síðkastið.
Ef svo er liggur fyrir að þessi vöxtur í neyslu er ekki sjálfbær, a.m.k. ekki af þeirri stærðargráðu sem hann hefur mælst. Á tímum gjaldeyrishafta má einnig velta því fyrir sér hvort æskilegt sé að neysluaukning Íslendinga fari fram erlendis í stað þess að aukin einkaneysla búi í haginn fyrir aukna fjárfestingu hérlendis eða aukningu á gjaldeyrisforða þjóðarinnar,“ samkvæmt Markaðspunktum greiningardeildar Arion banka.